بررسي تنوع ژنتيكي گونه‌هاي اسكنبيل (Calligonum L.) در ايران با استفاده از نشانگرهاي RAPD

Evaluation of genetic diversity in Iranian Calligonum L. species using RAPD markers

گونه هاي جنس Calligonum در مناطق بياباني آسياي مركزي پراكنده اند و نقش مهمي در تثبيت شن و بادشكن دارند. ماركر RAPD ماركر ژنتيكي مفيدي در بيان پلي مورفيسم گياهان و مطالعه خويشاوندي بين گونه‌هاست. به‌منظور بررسي تنوع ژنتيكي بين و درون گونه اي جنس اسكنبيل در ايران، تعداد 26 نمونه از 11 گونه اسكنبيل از مناطق مختلف ايران جمع‌آوري و با استفاده از 15 آغازگر مورد تجزيه RAPD قرارگرفتند. نتايج حاصل از شاخص هاي تنوع، ماتريس تشابه Dice، تجزيه خوشه‌اي به روش UPGMA و اطلاعات باندها، نشان داد كه 191 مكان توسط آغازگرها تكثير شده و بطور متوسط 94% مكان ها چندشكل بودند. تجزيه خوشه اي، تنوع قابل توجهي را در بين نمونه ها نشان داد. ميزان تشابه از 81/0 براي نزديكترين افراد در داخل گونه C. bungei تا 45/0 بين دورترين نمونه ها مربوط به گونه هاي مختلف، مشاهده شد. كل نمونه ها به چهار گروه اصلي تبديل شدند كه يكي از گروه ها شامل يك نمونه از گونه C. polygonoides و يك گروه مربوط به افراد گونه C. leucocladum بود و دو گروه ديگر مخلوطي از گونه هاي مختلف بودند كه هر كدام به دو زير‌گروه تقسيم شدند. گروه بندي ژنتيكي بدست آمده از RAPD با توزيع جغرافيايي مطابقت ضعيفي نشان داد كه اين مسيله ممكن است به‌دليل مهاجرت بذرهاي اين گياه از منطقه اي به منطقه ديگر توسط انسان و بادهاي شديد و يا به علت تعداد كم آغازگر باشد.

Calligonum species are distributed in centeral Asia desert and are effective to stabilize sand dunes. RAPD is a useful genetical marker to determine polymorphism and relationship among plant species. In order to evaluate Genetic diversity within and between species of Calligonum was evaluated using 15 RAPD primers in 26 samples of 11 species collected from different parts of Iran. According to diversity indices, Dice similarity, cluster analysis and band information a total of 191 bands was amplified and 94% of the bands were polymorphic. Cluster analysis revealed a high amount of diversity among the samples. The most similar samples with 0.81 similarity was found within C. bungei species, while the least similarity (0.45) obtained in samples from other different species. All samples clustered in four groups, samples of C. polygonoides and C. leucocladum located in two groups separately. However, other species distributed in two other groups. There was low relationship between genetic divergence and geographical origins that could be because of seed migration between the locations by wind and human.