بررسي توزيع منافع يارانه‌‌ي غذا در ايران

Benefit Distribution of Food Subsidy in Iran

هدف اصلي دولت از پرداخت يارانه به‌بود رفاه خانوارها از طريق افزايش دست‌رسي به كالاها و خدمات است. ساختار فعلي نظام حمايتي و به دنبال آن پرداخت يارانه در كشور مناسب نيست، به‌طوري‌كه بسياري از اقتصاددانان پرداخت يارانه‌ي عمومي را پرهزينه مي‌دانند. به‌همين دليل دولت به‌دنبال تجديد نظر در برنامه‌هاي پرداخت يارانه به مواد غذايي است. در اين مطالعه توزيع منافع نظام فعلي يارانه‌ي كشور ميان مناطق و دهك‌هاي مختلف درآمدي با تعيين مصرف سرانه و در نظر گرفتن قيمت يارانه‌اي و قيمت آزاد با تاكيد بر سه كالاي نان، روغن و قند و شكر مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج حاصل از بررسي داده‌ها در سال 1380 نشان داد كه منافع حاصل از يارانه‌ي نان در مناطق شهري و روستايي استان‌هاي مختلف و هم‌چنين گروه‌هاي مختلف بيش از روغن خوراكي و قند و شكر است. از طرف ديگر توزيع يارانه و منافع حاصل از آن در مناطق و گروه‌هاي مختلف درآمدي نيز نشان دهنده‌ي آن است كه سيستم فعلي پرداخت يارانه نه تنها هدف‌مند نبوده، بلكه در برخي موارد به سمت گروه‌هاي با درآمد بالا انحراف داشته است. پس نظام فعلي پرداخت يارانه از كارايي لازم برخوردار نبوده و باعث اتلاف منابع مي‌شود. بنابراين براي جلوگيري از اتلاف منابع و كاهش بار مالي دولت لازم است هدف‌مندي يارانه‌ي غذا مورد توجه قرار گيرد.

It is widely believed that current structure of protection and food subsidy in Iran is not suitable. Therefore, the government intends to reconsider food subsidy payment program. In this study, distribution of benefits of current subsidy system was investigated by emphasizing on bread, oil and sugar. The results of the study based on 2001 statistics indicated that benefits of bread subsidy in rural and urban areas in all provinces and also among different groups are more than oil and sugar. This indicated that government has spent more subsidies to bread, and per capita consumption of this commodity is high in Iran. On the other hand, subsidy distribution among different areas and income groups indicated that current system of subsidy is biased toward higher income groups. Therefore, it is not efficient and would lead to waist of resources. Based on findings of the study, to lessen these problems and decrease in government costs, targeting of food subsidy is recommended.