بررسي تطبيقي تغييرات محتوايي و ساختاري پروژه اسفير در بخش استانداردهاي مشترك

بررسي تطبيقي تغييرات محتوايي و ساختاري پروژه اسفير در بخش استانداردهاي مشترك كتايون جهانگيري1، رضا خاني‌جزني2، كيومرث اله‌بخشي3، حسن جمشيدي4 1. دانشيار گروه سلامت خانواده، مركز تحقيقات سنجش سلامت، پژوهشكده علوم بهداشتي جهاد دانشگاهي، تهران، ايران. 2. دانشيار و مدير گروه سلامت در بلايا و فوريت‌ها، دانشكده سلامت، ايمني و محيط زيست، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، تهران، ايران. 3. نويسنده مسيول: دانشجوي دكتراي تخصصي سلامت در بلايا و فوريت‌ها، دانشكده سلامت، ايمني و محيط‌ زيست، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، تهران، ايران. Email:k.allahbakhsh@gmail.com 4. دانشجوي دكتراي تخصصي سلامت در بلايا و فوريت‌ها، دانشكده سلامت، ايمني و محيط زيست، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، تهران، ايران. دريافت: 12/9/91 پذيرش: 15/5/92 چكيده مقدمه: پروژه اسفير كه چارچوب عملياتي سازمان‌هاي بشردوستانه براي فعاليت‌هاي امدادي در مرحله پاسخگويي سريع به بحران را تشكيل مي‌دهد، بر پايه منشور بشردوستانه تدوين شده و در آن حداقل استانداردهاي لازم در روند امدادرساني در بلايا تعيين شده است. اين استانداردها در سال 2000 در كتاب راهنماي اسفير منتشر و در سال‌هاي 2004 و 2011 بازنگري شدند. پژوهش حاضر با هدف تحليل تغييرات محتوايي و ساختاري پروژه اسفير ويرايش‌هاي 2004 و 2011 و مقايسه آنها در بخش استانداردهاي مشترك انجام شده است. روش: مطالعه حاضر، بررسي مروري است كه در بازه زماني 1990 تا 2013 انجام شده است. حاصل جست‌وجوي 370 مقاله و متن علمي بود كه با توجه به معيارهاي ورود و خروج، 10 مقاله به عنوان مرتبط ترين مقالات و متون علمي به دست آمد. علاوه بر آن تعدادي مقاله ديگر از طريق بررسي مرجع‌ مقالات منطبق با اهداف مطالعه استخراج شدند. اين مطالعه در طول مدت دو ماه و توسط نويسندگان مقاله انجام گرفته است. يافته ها: گنجاندن اصول محافظت و امنيت از بازماندگان بلايا، لزوم ارتقاي اقدامات و فعاليت‌هاي بشردوستانه و تغيير مفاد قوانين طي سال‌هاي اخير از دلايل اصلي بازنگري بوده است. برخي عناوين در ويرايش جديد وجود ندارند يا اينكه اشاره مختصري به آنها شده است؛ نظير عدالت، پيشگيري از بلايا، موضوعات بهداشت محيط و جنگ شهري. تغيير نام «حداقل استانداردهاي مشترك» به «استانداردهاي افراد و فرايندها» و تغيير ساختاري و محتوايي آن از 8 استاندارد مشترك به 6 استاندارد محوري از اهم اين موارد بازنگري است. نتيجه گيري: از تحليل يافته‌هاي به دست آمده چنين نتيجه‌گيري مي‌شود كه هدف از ويراست جديد پروژه اسفير تغيير استانداردهاي كيفي و يا تغيير بنيادين كتاب راهنماي اسفير نبوده، بلكه هدف روزآمد كردن شاخص هاي كيفي و كمّي و نكات راهنماي ضروري است. در ويرايش جديد، ساختار كلي و يكپارچگي و انسجام متن بهبود يافته است. فصل حداقل استانداردهاي محوري براي تمام بخش ها در قالب استانداردهاي محوري ساختاربندي شده است. در روند پاسخگويي به بحران علاوه بر تامين حداقل نيازهاي پايه جمعيت آسيب‌ديده بر اساس منشور بشردوستانه، بر ايجاد و حفظ امنيت به عنوان پارامتري مهم در روند امدادرساني توجهي ويژه مبذول شده است. كلمات‌كليدي: پروژه اسفير، حداقل استاندارد، بحران.