نقشِ زبانِ علم در تشديد بحران هاي محيطي از منظر زبان شناسيِ زيست محيطي

The Role of the Language and Science in Intensifying Environmental Crisis:An Ecolinguistic Perspective

بر سرِ راهِ دركِ انسان از واقعياتِ جهانِ خارج، فيلترهايي وجود دارد كه بي شك زبان يكي از مهم ترينِ آن ها محسوب مي شود. به بارتي؛ زبان، ابزاري قدرتمند است كه به درجاتي به تفكر، شناخت و درنهايت رفتار فرد در جامعه شكل مي دهد. از آن رو است كه چاولا (1991) ريشه بحران هاي محيطِ زيست را در زبان مي يابد. جستار حاضر ، برآن است تا ضمن معرفي زبان شناسيِ زيست محيطي به عنوانِ يكي از جديدترين حوزه هاي مطالعاتي در عرصه مطالعاتِ نوينِ زبان شناختي، نارسايي هاي زبان علم را در نمودِ پديده ها و وقايعِ زيست محيطي در دو سطحِ واژگاني و دستوري مورد ارزيابي و تحليل قرار دهد. از اين رو، نمونه مقالاتِ روزنامه هاي فارسي زبان در حوزه موضوعيِ محيطِ زيست انتخاب و درقالبِ انگاره زبان شناسيِ زيست محيطي بررسي شدند. تحليل كمّي و كيفي داده ها حاكي از بسامد بالاي واژگانِ تخصصي و حُسن تعبير درحوزه واژگاني و ساخت مجهول و شرطيِ غيرواقعي درحوزه دستوري داشتند مضاف براين كه دو مقوله ضماير شخصي و زمان، در پيرنگِ گفتمانِ علميِ نمونه ها، نمودي پنهان نشان دادند. كليدواژه ها: زبان شناسيِ زيست محيطي، اصطلاحاتِ علمي، حُسن تعبير، مجهول.

Following on from Chawla (1991) who seeks the root of all environmental crisis in language, the present paper first introduces ecolinguistics as a new area in recent linguistic studies, and then examines the inadequacies of the language of science in reflecting ecological events and phenomena att the two level of lexis and grammar. For this purpose, a corpus was established containing sample articles in Persian journals concerning ecological issues, and later examined in terms of ecolinguistics. The qualitative and quantitative analyses revealed high frequency of scientific terms and euphemisems at the lexical level and of the passive and conditional structures at the grammatical level. The results also showed that personal pronouns and tense were covertly present in the scientific discourse of the corpus. Key words: ecolinguistics, scientific terms, euphemism, Passive voice, green speaking.