بررسي متغيرهاي اجتماعي- زبانيِ فارسي در گويشِ نهبنداني: همخوان‌ها

A Study of Sociolinguistic variables of Persian in Nehbandani Dialect: Consonants

اين مقاله به بررسيِ رابطه متغيرهاي اجتماعي همچون جنسيت، سن و تحصيلات با متغيرهاي زبانيِ(همخواني) زبان فارسي در گفتار گويشورانِ نهبنداني مي‌پردازد. متغيرهاي زبانيِ مربوط از گفتارِ 24 گويشورِ نوجوان، جوان و مسنِ واجدِ شرايط استخراج گرديد. نتايجِ اين پژوهش نشان مي‌دهد كه تحصيلات در برخي‌از متغيرها باعثِ كاهشِ استفاده از صورت‌هاي غيرمعيار نشده است و نقشِ تحصيلات به‌عنوانِ يك متغير اجتماعي تنها در تمايزِ گفتارِ گويشورانِ مسنِ باسواد و بي‌سواد مشهود است. همچنين، در اين گويش، در برخي متغيرها مشاهده شده است كه گفتارِ گويشورانِ مرد به گونه معيار نزديك‌تر است. به‌علاوه، در بيشترِ موارد نيز درصورتِ نزديك تر بودنِ گفتارِ زنان به گونه معيار، اختلافِ گفتارِ آن‌ها با مردان ناچيز بوده است و عاملِ جنسيت نقشِ تمايزدهنده‌اي نداشته است. افزايش سن در گروه نوجوانانِ داراي والدينِ باسواد و گويشورانِ مسنِ باسواد با افزايشِ استفاده از صورت‌هاي معيار همراه است. در گروهِ نوجوانان در نيمي از متغيرهاي زبانيِ موردِ مطالعه، جنسيت نقشي در تمايزِ گفتار نداشته است.

This article aims at exploring the relation between social variables, including gender, age and education, with Persian linguistic (consonant) variables occurring in the speech of Nehbandani dialect speakers. The relevant linguistic variables were extracted from the speech of 24 qualified (adolescent, young and adult) informants. The findings of this study show that education, in the case of some linguistic variables, does not cause a decline in the use of non-standard forms and it just plays a significant role in differentiating the speech of literate and no-literate adults. It is also observed that, in employing some of linguistic variables, the men’s speech is more standard than women’s. Furthermore, in cases where the speech of women being more standard than that of men, their speech differences are trifling and the role of age is not distinctive. The increase in the age of the adolescents having literate parents and literate adults correlates with the increase in the use of standard linguistic forms. In adolescent groups, in half of the linguistic variables studied, the gender does not make a distinction between the speech of boys and that of girls. Key words: social variable, linguistic variable, gender, age, education.