پديد آورندگان :
قنبري، جلال نويسنده دانشجوي كارشناسي ارشد زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهيد باهنر كرمان. , , خواجويي‌نژاد، غلامرضا نويسنده استاديار زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهيد باهنر كرمان. ,
كليدواژه :
اسانس , تاريخ كاشت , توده , زيره سبز
چكيده فارسي :
زيره سبز (Cuminum cyminum L) به عنوان مهم‌ترين گياه دارويي اهلي در ايران شناخته مي‌شود. به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت بر مقدار عملكرد و اسانس توده‌هاي زيره سبز، آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 91-1390 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد باهنر كرمان اجرا شد. تاريخ‌هاي كاشت شامل 5 دي، 20 دي، 5 بهمن، 20 بهمن و 5 اسفند بودند و توده‌هاي مختلف زيره سبز شامل سمنان، فارس، يزد، گلستان، خراسان رضوي، خراسان شمالي، خراسان جنوبي، اصفهان و كرمان به ترتيب به عنوان فاكتور اصلي و فرعي در نظر گرفته شد و ويژگي‌هاي مختلف زراعي، عملكرد و مقدار اسانس، ارزيابي شد. اثر تاريخ كاشت بر تمامي ويژگي‌ها به جز تعداد دانه در بوته، معني‌دار بود. توده‌هاي مختلف از نظر تمام ويژگي‌هاي مورد مطالعه، تفاوت معني‌دار نشان دادند. برهمكنش تاريخ كاشت و توده بر تمام ويژگي‌ها به جز وزن هزار دانه معني‌دار شد كه در برخي ويژگي‌ها نيز به صورت برهمكنش تغيير در رتبه مشاهده شد و بيانگر واكنش متفاوت توده‌ها به تاريخ‌هاي مختلف كاشت مي‌باشد. مجموع درجه روزهاي رشد محاسبه شده براي هر توده نيز نشان دهنده نيازهاي دمايي متفاوت آن‌ها بود. طبق نتيجه‌هاي به دست آمده، با توجه به هدف كاشت، براي دستيابي به بيشينه عملكرد دانه، كاشت توده كرمان در اسفند ماه و با توجه به برتري توده‌هاي سمنان و كرمان نسبت به سايرين، جهت حصول بيشينه عملكرد اسانس كاشت آن‌ها در منطقه كرمان توصيه مي‌شود.
چكيده لاتين :
Cumin (Cuminum cyminum L.) is known as most important cultivable medicinal plant in Iran. This research was aimed to study the effects of sowing date on yield and essential oil content of cumin ecotypes. The experiment was conducted as split plot arrangement in a compeletly randomized block design with three replications on growing season of 2011-2012 in Agricultural Research Station of Kerman University. Different sowing dates were 26th December, 10th January, 25th January, 9th February and 24th February, and different cumin ecotypes consisted of Semnan, Fars, Yazd, Golestan, Khorasan-Razavi, Khorasan-Shomali, Khorasan-Jonoubi, Esfahan and Kerman were used as main and sub plots, respectively. Different agronomic traits, yield and essential oil content were measured. Effects of different sowing dates were significant on all traits except for the number of seed per plant. Ecotypes showed significant variations for all studied traits. The interaction of sowing dates and different ecotypes was significant for all the traits except for 1000-seed weight. Change in rank interaction was observed for some of the traits, which represent different response of ecotypes to different sowing dates. Calculated GDD for each ecotype also demonstrated the different thermal requirements of them. Therefore due to the large variability in cumin germplasm, it is necessary to find the sowing date, for each ecotype, according to the environmental factors and the cultivation aim. The results revealed that based on cultivation aim, for getting the highest seed yield, sowing of Kerman ecotypes in February and for getting the highest essential oil percent, early sowing dates of Kerman and Semnane ecotypes, can be recommended for Kerman.
