مدارس كليميان و نظام نوين آموزش ملي در ايران

Jewish Schools and the New National System of Education in Iran

سده نوزدهم را بايد سده تحولات مهم از جمله تحولات آموزشي در ايران دانست. در اين سده، شكست ايران از روسيه، زمينه گسترش حضور و نفوذ اروپاييان را در ايران و به ويژه با انگيزه تغيير شيوه‌هاي آموزشي فراهم آورد. كشورهاي قدرتمند اروپايي نيز با حمايت از فعاليت مسيونرهاي مذهبي، از برنامه هاي آموزشي اقليت‌ها حمايت گسترده اي كردند. كليميان تحت تاثير اين شرايط، در سال 1898م /1276ش با تاسيس مدرسه آليانس، تغييراتي اساسي را در نظام آموزشي خود دنبال كردند و برنامه آموزشي نسبتاً ويژه و مستقلي را مطرح نمودند. اما دولت پهلوي، با اجراي نظام آموزش اجباري و نوين در سطح ملي، پيشرفت و ادامه اين برنامه ويژه و مستقل را زير سوال برد. اين مقاله در پي بررسي اين مسيله است كه پيشرفت برنامه آموزشي كليميان با وجود اين منع دولتي چگونه ميسر شد؟ در پاسخ به اين پرسش، مقاله اين فرضيه را مورد بررسي قرار مي دهد كه برنامه آموزشي كليميان با پذيرش حداكثر سازگاري با نظام آموزش نوين كشور، فرصت بقاي مدارس كليمي را فراهم آورد.

Iran’s Nineteenth century is to be regarded as the age of major reforms including educational reform. In that century, Iran’s defeat by Russian made the European presence in Iran possible; Europeans intended to reform Iranian educational system. These powerful countries supported the missionary activities in Iran and in particular backed the development of minorities’ educational system. Under the circumstances, Jews in 1898 established a school named Alliance and followed a rigorous program of reform in their own educational system. The planned a rather independent curriculum. But the Pahlavi Government enforced a national unified system of education that created problems for this independent agenda. The present essay intends to study how the development of the Jewish schools’ curriculum became possible in spite of the state system. The hypothesis will consider that the maximum compliance of the Jewish schools with the state program made secured their continuity.