بررسي تاثير ابعاد ساختاري و شناختي سرمايه ي اجتماعي براحساس شهروندي (مطالعه ي موردي: ساكنان 18 سال به بالاي شهر مشهد)*

A study of the effects of Structural and cognitive dimensions of social capital on the sense of citizenship (Case of Study: residents over 18 years old in Mashhad)

در جهان امروز شهروندي يكي از اساسي ترين مفاهيم در حوزه ي مسايل شهري تعريف مي شود؛ به گونه اي كه بررسي عوامل موثر بر تحقق و يا موانع عدم تحقق اين مفهوم در سطوح محلي و شهري مورد توجه بسياري از محققان و پژوهشگران امر است. جوامع شهري، براي بقاي خود نيازمند حضور شهرونداني هستند كه از احساس شهروندي بالايي - كه به عنوان اصلي ترين مولفه در عمل به شهروندي تلقَي مي‌شود - برخوردار باشند. با توجه به اينكه سرمايه ي اجتماعي به عنوان كليد استقرار جامعه ي مدني مطرح است؛ هدف اين تحقيق بررسي تاثير ابعاد ساختاري (شبكه هاي مشاركت اجتماعي) و شناختي (اعتماد، اطلاعات و همياري) سرمايه ي اجتماعي بر احساس شهروندي افراد است. روش تحقيق اين پژوهش پيمايشي مي باشد و جامعه ي آماري آن ساكنـان مناطق 13 گانه ي شهر مشهد هستند كه 415 نفر آن ها از طريق نمونه گيري چند مرحله اي به عنوان نمونه انتخاب شده اند. با استفاده از پرسش‌نامه، داده‌هاي مورد نياز، جمع‌آوري و با استفاده از نرم‌افزار Spss و Amos پردازش شدند. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه بين احساس شهروندي و هر يك از ابعاد سرمايه ي اجتماعي رابطه ي مثبت و معنتداري وجود دارد؛ به طوريكه ميزان اثرگذاري بعد شناختي سرمايه ي اجتماعي بر احساس شهروندي 434/0 و ميزان اثرگذاري بعد ساختاري آن بر احساس شهروندي 289/0 است. هم چنين نتايج تحقيق بيانگر اين مطلب است كه در جامعه ي آماري اين مطالعه، فلش عليّت با حركت از بعد ساختاري به بعد شناختي سرمايه ي اجتماعي در افزايش احساس شهروندي افراد نقش موثرتري ايفا مي كند.

Nowadays, citizenship is defined as one of the basic concepts in the domain of urban problems; so much so that the examination of factors affecting the implementation of and barriers to the accomplishment of this concept has been the focus of attention for researchers in this field in national and local levels. Urban societies require, for their existence, the presence of citizens who have a high sense of citizenship- that is one of the main factors in the practice of citizenship. Since social capital is considered as a key factor in establishing civil society, this study aims to investigate the effects of structural (social networks) and cognitive (trust, information and cooperation) dimension of social capital on the sense of citizenship. The research population of this study was the residents of 13 areas in the city of Mashhad of which 415 individuals were chosen through multi-stage sampling. By using a questionnaire, the required data was gathered and analyzed by using Spss and Amos software. The results of this study indicated that both structural (0.434) and cognitive (0.289) dimensions of social capital have a significant positive relationship with the sense of citizenship.