فرايند شكل‌گيري نهضت اسماعيليان در ايران تا آغاز دعوت جديد

The Formation’s process of Esma’eliyeh movement in Iran until beginning of new invitation

هم زمان با شروع دعوت در عراق، رهبران مركزي دعوت، اندكي پس از سال 260ق داعياني را به جبال، خراسان، آذربايجان و ... فرستادند. دعوت اسماعيلي با فعاليت داعيان برجسته اي چون ابوحاتم رازي، ابويعقوب سجستاني و مويدالدين شيرازي، موفقيتهاي چشمگيري در نقاط مختلف به ويژه ايران به دست آورد و حتي با وجود مخالفتهاي شديد خلافت عباسي و حكومتهاي سني سامانيان، غزنويان و سلجوقيان، جنبش اسماعيليان در ايران متوقف نشد. با مرگ مستنصر و اختلاف و درگيريهاي اسماعيليان فاطمي مصر بر سر جانشيني، نهضت اسماعيليان به دو شاخه تقسيم شد. اهتمام ويژه اسماعيليان به نشر و توسعه نهضت در سالهاي متوالي و به وجود آوردن كشش و گيرايي مذهبي در جذب توده مردم و استفاده از زمينه هاي سياسي و اجتماعي آنها و مديريت صحيح در اين جريان، سرآغاز دعوت جديد در ايران بود. رهبري نهضت اسماعيليان در ايران را حسن صباح بر عهده داشت كه اينها، اسماعيليان نزاريه ناميده مي شدند.

With beginning of invitation in Iraq, the central leaders of invitation fewness after 260(Hegira) sent messengers to Jebal, Khorasan, Azerbaijan and …. Esma’eli invitation starts with messengers such as Abu Hatam Razi, Abu Yaqoob Sajestani and Moa’yed Alddin Shirazi; and brought remarkable progress in various especially in Iran, and even Esma’eliyeh movement didn’t stop with all solid disagreements of Abbasi’s Caliphate and Soni government of Samaniyan, Qaznaviyan and Saljooqiyan. Esma’eliyeh movement divided in two parts with Mostanser’s death and disagreements and conflicts of Fatemi Esma’eliyeh of Egypt through deputy. Special attempt of Esma’eliyeh for publishing and improving the movement in successive years, making religious attraction and fascination for attracting masses and using from their political and social backgrounds, and managing this movement correctly was the beginning of the new invitation in Iran. The movement’s leadership of Esma’eliyeh in Iran was taken by Hasan Sabah who they named as Esma’eliyeh of Nazriyeh.