پيش بيني تاثير تغيير وضعيت مرتع در ميزان رواناب با استفاده مدل HEC- HMS در آبخيز گلرود بروجرد

Prediction of Influence Rangeland Condition Changes on Runoff by HEC-HMS Model in Gelerood Baisn of Borujerd

بررسي اثرات پروژه هاي مرتعداري امروزه از بنيادي ترين مسايلي است كه در كشورها به منظور برنامه ريزي هاي آتي در خصوص طرح هاي اجرايي و مديريت منابع طبيعي انجام مي گيرد. با توجه به نبود تجهيزات لازم به منظور اندازه گيري و ثبت تغييرات ايجاد شده در وضعيت سيلاب و فرسايش و رسوب آبخيز هاي آبخيز استفاده از مدل هاي هيدرولوژيكي براي شبيه سازي رفتار آبخيز در قبل و بعد از اقدامات مرتعداري ابزاري كار آمد در دست يابي به اين اهداف مي باشد. بر اين اساس تحقيق حاضر با هدف ارزيابي تاثير تغيير پوشش گياهي بر رواناب در آبخيز آبخيز گلرود شهرستان بروجرد در استان لرستان با استفاده از مدل هيدرولوژيكي HEC-HMS واسنجي و اعتباريابي گرديد. سپس براي تعيين تاثير تغيير وضعيت مرتع بر زمان تمركز كه موجب تاخير در انتقال آب مي شود، در شرايط بعد از اجراي اقدامات محاسبه و نيز طي بازديدهاي مكرر صحرايي ميزان بهبود پوشش گياهي آبخيز و ارتقا وضعيت هيدرولوژيك آن با استفاده از روش SCS محاسبه و با اعمال تغييرات ايجاد شده در ورودي هاي مدل اقدام به شبيه سازي رفتار سيلاب براي وقايع موجود گرديد. معيارهاي دبي اوج و حجم سيلاب براي ارزيابي تعيين شد و مقادير آنها براي دو وضعيت قبل و بعد از تغييرات كاربري محاسبه گرديد. نتايج نشان داد كه اين مدل براي پيش بيني و شبيه سازي رواناب در آبخيز مورد نظر با دقت قابل قبول مناسب بوده و به دليل كم شدن شماره منحني در اثر افزايش پوشش گياهي به ترتيب بهترين سناريو براي كاهش رواناب به ترتيب قرق، مديريت حال حاضر، آتش سوزي و چراي شديد است. بنابراين براي كاهش رواناب بهتر است كه نسبت به افزايش پوشش گياهي با هر ابزار مديريتي حتي قرق كه آخرين راه است اقدام نمود تا از بروز فاجعه و تخريب اراضي، باغات و اماكن احداث شده در حاشيه رودخانه و در كنار شهر بروجرد جلوگيري كرد.

Examination of effects of Rangeland management practices is one of the main subjects for future planning of natural resources management and restoration projects. In terms of, there are no tools for the assessment and record changes in flood conditions, erosion and sediment watershed basins using hydrologic model for simulation catchment behavior before and after range Management practices is as a useful tool achivement toward this purpose. According to this research was done purpose of the purpose of this study was evaluation of land cover changes and on runoff in Gelerood basin in Borujerd county-Lorestan Province using HEC-HMS Hydrologic model was optimized and calibrated. Then, to determination of rangeland condition changes on concentration time that will cause a delay in the transfer of water after practice calculated and during frequent field visits improvement of vegetation of basin and promotion of hydrologic model calculated by SCS method and By applying changes in input model attempted to simulate flood behavior for existing events . Criteriaʹs such as runoff piek and amount of flow determined for evaluation and measured in two situations of before and after land use. Results show that this model (HEC-HMS) is suitable for predicting and simulating of runoff in basin according to acceptable accuracy. Because of decreasing of Curve Number cause of plant cover increasing, the best scenarios to decreasing runoff are exclusion, available management of rangelands, conflagration and heavy grazing respectively. Therefore to decreas runoff must increase plant cover by any management tools even exclusion which it is the last way for prevention of natural hazardous and land degradation, orchards, built places beside of river and beside of Borujerd city.