ارايه راهكارهاي مديريتي مقابله با آتش سوزي با استفاده از سامانه پشتيباني تصميم گيري در جنگل هاي زاگرس شمالي (مطالعه موردي جنگل هاي حوزه شهرستان مريوان)

Presentation of management solutions for firefighting, using the decision support system at Northern Zagros forests (Case study: Marivan forests)

يكي از مهمترين عوامل تهديدكننده جنگل هاي زاگرس، آتش سوزي هاي عمدي و غيرعمدي است كه در چند سال اخير منجر به تخريب بخش وسيعي از اين جنگل ها شده است. مطالعه و ارايه تدابير مديريتي مي تواند نقش كنترل‌كننده اي را براي مقابله با اين بحران ايفا كند. بدين منظور مطالعه حاضر به منظور شناسايي و ارزيابي مهمترين فاكتورهاي تاًثير گذار بر روش هاي مهار آتش سوزي در جنگل هاي مريوان با روش تجزيه و تحليل سوات (SWOT) طراحي شد. با توجه به متفاوت بودن راهبردهاي مديريتي در مهار آتش سوزي، اين راهكارها به دو دسته مديريت بحران و مديريت خطر تفكيك شدند. شناسايي و تعيين معيارهاي موثر با استفاده از روش پرسشنامه باز و شناسايي ذينفعان دخيل در اين امر با استفاده از تحليل دست اندركاران انجام شد و در نهايت ارزش معيارهاي موثر بر اين فرايند از طريق فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) كمي گرديد. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد كه معيار اشتغال زايي و درآمد با وزن نهايي 106/0 و دسترسي به هنگام با وزن نهايي 069/0 و كارايي با وزن نهايي 068/0 به‌عنوان مهمترين عوامل تاثير گذار بر راهكارهاي مديريت بحران و معيار جلوگيري از گسترش آتش در جنگل با وزن نهايي 123/0، سرعت عمل با وزن نهايي 120/0 و امكان ايجاد اشتغال با وزن نهايي 118/0 به‌عنوان مهمترين راهكارهاي مديريت خطر در منطقه تشخيص داده شد. در اين راستا بازسازي و بهبود روحيه جوامع محلي نسبت به محيط پيرامون خود، فرهنگ سازي در بين روستاييان، زمينه سازي ايجاد عزم ملي در حفاظت از منابع ملي و دوري از مديريت فقط دولتي در مديريت و كنترل بهتر و علمي تر آتش سوزي در جنگل در اين مناطق پيشنهاد مي گردد.

Intentional and unintentional fire occurrences are known as main threat factors of Zagros forests which destructed wide areas of these forests in recent years. Investigating and offering management solutions in this respect can play a controller role in tackling this crisis. The aim of the study was to identify and evaluate the most important factors influencing forest firefighting techniques in Marivan forests, using SWOT technique. Due to variation of fire control management solutions, they were classified into two categories, risk and crisis management. Identification and specification of the affecting criteria on fire control was employed, using an open answer-sheet method, based on stockholder analysis. Then the obtained results of SWOT technique were quantified by AHP approach. Results showed that employment generation and income, on-time accessibility and staff efficiency (overall weight of 0.106, 0.069 and 0.068, respectively) were identified as the most important factors affecting crisis management solutions. Furthermore, prevention of fire expanse in forest, action speed and possibility of job generation (overall weight of 0.123, 0.120 and 0.118, respectively) were identified as the most important solutions for risk management. It is recommended to: 1- reconstruct and improve the local societies morale to their surrounding environment, 2- develop the villagers culture, 3- develop national decision for natural resources conservation and finally 4- avoid absolute governmental management and administration for appropriate and scientific control of forest fire.