ريز رخساره هاي رسوبي و جغرافياي زيستي ديرينه "گذر سازند چهل كمان به سازند خانگيران (پاليوژن)"، شرق حوضه رسوبي كپه داغ

Microfacies and Paleogeography of Chehelkaman and Khangiran Formations (Paleogene) transition, east of Kopet-Dagh basin

حوضه رسوبي كپه داغ در شمال و شمال شرقي ايران قرار گرفته و سازندهاي چهل كمان و خانگيران از جمله مهم ترين سازندهاي پاليوژن اين حوضه محسوب مي شوند. بخش فوقاني سازند چهل كمان در مكان برش الگو شامل سنگ آهك هاي ماسه اي، مارن و سنگ آهك است كه با گذر تدريجي به شيل هاي سازند خانگيران تبديل مي شود. در اين مطالعه شرايط رسوبگذاري بخش فوقاني سازند چهل كمان و قاعده سازند خانگيران در ارتباط با فوناي گاستروپودي و اثرات فسيلي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است. اثر فسيل هاي شناسايي شده )تالاسينوييدس و افيومورفا) در ارتباط با رخساره هاي پهنه جزر و مدي و لاگوني بوده كه بيانگر تشكيل در بخش هاي كم عمق حوضه است. هم چنين در اين مطالعه گاستروپودهاي Ampullinid از جنس Globularia براي اولين بار از حوضه رسوبي كپه داغ شناسايي شدند كه با توجه به قرار گيري آن ها در رخساره مربوط به لاگون، مي توانند نشان دهنده بخش هاي كم عمق پلت فرم كربناته از نوع رمپ براي قسمت فوقاني سازند چهل كمان باشند. مطالعه ديرين زيست شناسي آن ها نشان دهنده تعلق حوضه رسوبي كپه داغ به قلمرو تتيس مي باشد. اين جنس تاكنون از بخش هاي مختلفي از آسياي مركزي، اروپاي شرقي، مركزي و غربي نيز گزارش گرديده است. با توجه به حضور اين جنس در بخش فوقاني سازند چهل كمان (پاليوسن پسين، ايوسن پيشين) حوضه رسوبي كپه داغ، پيشنهاد مي شود حضور اين جنس در لايه هاي به سن بعد از ايوسن پيشين به سمت اروپا، نشان دهنده مسير مهاجرت جنس مزبور از شرق به غرب بوده كه مي توان حوضه توران را شرقي ترين نقطه حضور اين تاكسا در نظر گرفت كه در طي آن حوضه آناتولي تركيه نيز در وسط اين مسير قرار گرفته است.

Kopet-Dagh basin is located in north and northeast of Iran. Chehelkaman and Khangiran Formations are the most important formations of Paleogene settings. Upper parts of Chehelkaman Formation in the Chehelkaman Syncline section consist of sandy limestone, marl and limestone with transition contact into Khangiran Formation is conformable and transitional. In this study depositional condition of the top of Chehelkaman Formation and base of Khangiran Formation based on gastropod fauna and trace fossils were studied. These trace fossils in accosiation with tidal flat and lagoon facies that indicate of depositional in the shallow depth environment. Also in this study Globularia genus from Ampullinid gastropods for first time recognized of Kopet- Dagh basin.Because of this genus related with lagoon facies, can be indicate of shallow depth environment for the top of Chehelkaman Formation too. Paleobiogeography of this genus indicates of dependency of Kopet- Dagh basin to tethys realm. So far this genus reported of parts of Central Asian, Eastern Europe, Central Europe and Western Europe. This genus is in the top of Chehelkaman Formation of Kopet-Dagh basin, whearas this genus reported in the layer of post Early Eocene in Erope. This subject indicates migration direction of this genus from east toward west. So can be elicitation that the turan basin is the easternmost of the presence and occurrence of this taxon. In duration of this migration direction from east to west, Anatulian basin of Turkey exposure in the middle of this migration direction.