فيزيوگرافي و زمين ريخت شناسي حوضه آبريز سد تبارك واقع در شمال قوچان و تاثير آن بر نوع رسوبات

Physiography and Geomorphology of Tabarak Dam watershed, north of Quchan, and their effects to type of deposits

حوضه آبريز سد تبارك يكي از اصلي ترين حوضه هاي تامين آب رودخانه اترك بوده، كه در شمال شهرستان قوچان واقع شده است. از نظر زمين شناسي، حوضه تبارك جز حوضه رسوبي كپه داغ محسوب مي گردد. مرز حوضه را رشته كوه هاي الله اكبر و تاقديس زوباران تعيين مي كنند. اين حوضه به دو زير حوضه زيرآبه و يدك تقسيم مي گردد. به طور معمول، به دليل وجود انواع واحدهاي سنگي، و تاثير رخدادهاي تكتونيكي، دو منطقه با حالت دشت در زيرحوضه زيرآبه و يك منطقه كوهستاني در زير حوضه يدك شكل گرفته اند. بر اساس خصوصيات فيزيوگرافي، حوضه تبارك يك حوضه متوسط و كشيده محسوب مي گردد. ارتفاع ميانگين اين حوضه 96/1884 متر، و ميانگين شيب آن حدود 23 درصد است. به علاوه، حدود 50 درصد از سطح حوضه شيبي بين 20 تا 40 درجه دارد. بنابراين حوضه سد تبارك جز حوضه هاي پرشيب منطقه به شمار مي آيد. در حوضه سد تبارك پديده هاي مختلف زمين ريخت شناسي همانند خندق، فرسايش شياري، واريزه، مخروط افكنه و زمين لغزش شناسايي شده اند. علاوه بر اين، بطور عمده تنوع سنگ شناسي باعث تشكيل طرح هاي زهكشي به شكل دندريتي و داربستي شده است. رخساره هاي رسوبي شناسايي شده شامل رخساره هاي گراولي (Gcm, Gmm)، ماسه اي (Sm) و گلي (Fl, Fr, Fm) مي باشد، كه نتيجه تاثير عوامل فيزيوگرافي، زمين-ريخت شناسي و سنگ شناسي منطقه مورد مطالعه است.

Tabarak Dam watershed is one of the main water supply of Atrak river, where located at north of Quchan. Geologically, Tabarak Dam watershed is a part of Kopet-Dagh basin.Watershed boundary is marked by Allah-Akbar Mountains and Zoo-Baran anticline. This watershed is divided to Zir-Abeh and Yadak sub-basins. Generally, due to present of different type of rock units, and tectonic effects, two areas, flat plain at Zir-Abeh sub-basin and mountain area at Yadak sub-basin have been formed. According to physiographic features, Tabarak Dam watershed is classified as a mean and elongate basin. The mean high of Tabarak Dam watershed is 1884.96 m, and the average gradient is about 23%. In addition, about 50% of basin shows 20-40 degrees slope. So, this basin is one of the high slope basins in this area. At Tabarak basin, some geomorphologic phenomenons, such as gully, rilly erosin, tallus, alluvial fan and landslide have been identified. Additionlly, different lithology has mostly caused to form drainage patterns such as denderitic and trellis. The identified sedimentary facies are gravelly (Gmm, Gcm), sandy (Sm) and muddy (Fl, Fm, Fr) facies, which are result of effect of physiography, geomorphology and lithology factors of study area.