تاثير فصل بر ويژگي‎هاي شيميايي آب در خاك جنگل راشستان آميخته (ايران-جنگل شصت‎كلاته)

Effect of Season on Chemical Characteristics of Water in the Soil of Mixed Hyrcanian Beech Forest )Iran- Shastkolate Forest)

آب باران پس از شست‏‏وشوي عناصر از روي زيست‎توده روزميني و بقاياي گياهي در جنگل، به خاك وارد مي‎شود، و در خاك تحت تاثير فضاي ريشه‎اي درختان، ميكروارگانيسم‎ها، ضخامت افق‎ها، و ماده آلي متحمل تغييرات وسيعي از لحاظ كيفيت مي‎شود. فرايند مذكور نتيجه واكنش بسيار پيچيده‎اي از فرايند‎هاي اتمسفريك، هيدرولوژيك، و بيوژيوشيميايي است كه تحت تاثير فصول قرار دارد. در اين پژوهش، تغييرات فصلي آب‏شويي كاتيون‎هاي بازي (سديم، پتاسيم، كلسيم، و منيزيم) در خاك توده آميخته راش‏ـ‏ممرزستان در سري يك طرح جنگل‌داري دكتر بهرام‎نيا (استان گلستان) بررسي شد. نمونه‎هاي حاصل از آب‏شويي افق سطحي و عمقي (0ـ10 و 10ـ50 سانتي‎متر) طي يك سال (1/10/87 تا 1/10/88) بعد از هر بارندگي جمع‎آوري شد. براي تعيين تغييرات كاتيون‎هاي بازي در فصول مختلف در آب‏شويي افق سطحي و عمقي، از روش آناليز واريانس يك‏طرفه و آزمون دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد در آب‏شويي افق سطحي‎ مقدار همه كاتيون‎ها، به‎جز پتاسيم در فصول مختلف، اختلاف معني‎داري در سطح احتمال 5 درصد داشتند؛ به‎طوري‎ كه در زمستان، بيشترين آب‏شويي كاتيون‎هاي سديم و منيزيم مشاهده شد. همچنين در آب‏شويي افق عمقي، عناصر سديم و منيزيم در فصول مختلف اختلاف معني‎داري را در سطح 5 درصد نشان دادند؛ به‏طوري كه بيشترين آب‏شويي سديم در زمستان و منيزيم در بهار بود. با شناسايي ميزان تغييرات ويژگي‎هاي شيميايي آب‏شويي در خاك سطحي و عمقي براي بهره‎مندي حداكثر از آب‏شويي كاتيون‎ها، مي‎توان گفت برنامه‎‎ريزي عمليات بهره‎برداري جنگل، بهتر است در ماه‎ اسفند باشد تا چرخه بيوژيوشيميايي بهينه شود.

Rainfall after passes through the biomass and necromass, penetrates into the soil and make large qualitative changes because of rhizospher, microorganisms, horizon thickness and organic matter. This process is the result of atmospheric, hydrological and biogeochemical reactions influenced by seasons. In this study we investigated seasonal variations of base cation leaching (Ca2+, Mg2+, Na+ and K+) in the soil of mixed Hyrcanian beech located in district one of Shastkolate forest, Golestan province. Shallow and deep soil leachate samples (0-10 and 10-50cm) were taken within a year (2008/12/21 to 2009/12/21). Amount of base-cations of shallow and deep soil leaching in different seasons were compared by the one way variance and Duncan test. Results showed the amount of Ca2+, Na+ and Mg2+ contents of shallow soil leaching in seasons are different significantly (P < 0.05) so that the most leaching of Sodium and Magnesium were observed in winter. Sodium and Magnesiumin deep soil leaching were different significantly (P < 0.05) so that the most leaching of them were observed in winter and spring respectively. With the recognition of chemical properties variations of shallow and deep soil leaching, we can suggest that exploitation programs perform in February to make optimized biogeochemical cycle and maximized base cation leaching.