تعيين وي‍ژگي‏هاي زيست‏‏‏ مكانيك گونه تبريزي به‏ منظور استفاده در زيست‏ مهندسي خاك

Determining Biomechanical Properties of Poplar (Populus nigra) for Soil Bioengineering Purposes

در دهه‏‏هاي اخير كاربرد مصالح زنده در پروژه‏‏هاي عمراني و حفاظتي به‌سرعت در حال گسترش بوده است. پيش‏‏نياز استفاده از اين روش‏ها آگاهي از ويژگي‏‏هاي موثر گياهان به‌عنوان مصالح است. هدف از اين پژوهش برآورد ويژگي‏هاي زيست‏‏مكانيك گونه تبريزي شامل تراكم، پراكنش، و مقاومت كششي بود. به اين سبب، در منطقه‏اي مسطح، كه دو رديف صنوبر كاشته شده بود و پروفيلي به عمق يك متر بين آن دو حفر شده بود، نسبت سطح ريشه به سطح خاك (RAR) با استفاده از روش ديواره پروفيل برداشت شد. با توجه به رديفي‌بودن درختان، نقطه‏‏اي تصادفي در امتداد آن‌ها انتخاب و يك پروفيل پيوسته به طول 10 متر و موازي با رديف درختان بررسي شد. كليه ريشه‏ها در ديواره‏هاي پروفيل با فاصله 5/0 (ديواره نزديك) و 0/1 متر (ديواره دور) از تنه درختان در افق‏هاي 10 سانتي‏متري برداشت شد. سپس تعدادي نمونه ريشه به‏‏منظور تعيين ويژگي مكانيكي براي آزمايش مقاومت كششي انتخاب شد. نتايج نشان داد با افزايش عمق و نيز فاصله از درختان ميزان RAR كاهش مي‏‏يابد كه اين كاهش از تابع تواني پيروي مي‏كند. اغلب، بيشترين مقادير RAR در لايه‏‏هاي بالايي خاك قرار داشت و حداكثر عمق ريشه‌دواني نيز حدود يك متر بود. نتايج آزمايش كششي رابطه تواني مثبت بين نيروي كششي و قطر ريشه و رابطه تواني منفي بين مقاومت كششي و قطر ريشه را نشان داد. نتايج اين پژوهش مهم‌ترين ويژگي‏هاي زيست‏‏مكانيكي ريشه تبريزي را به‌صورت كمّي ‏‏نشان داد كه مي‏‏تواند در زيست‌مهندسي خاك كاربرد فراواني داشته باشد.