تدوين چارچوب مفهومي تعامل شهر و آيين هاي جمعي و بررسي مصداق آن در آيين هاي عاشورايي

processional rituals, urban form, meaning, activity, Ashura procession

آيين?ها را مي?توان به آداب و رسومي تعبير كرد كه طي سال?هاي طولاني شكل گرفته?اند و روابط و مناسبات انسان ها با جامعه، محيط و تاريخ و نيز روابط ميان شهروندان را در فضايي نمادين تعريف و تنظيم مي?كنند. آيين?ها ريشه در باورها، احساسات و هويّت اجتماعي مردم دارند و به همين دليل، اغلب، برگزاري آن?ها به شكلي خودانگيخته از سوي افراد جامعه صورت مي?پذيرد. آيين از يك سو به مثابه فعاليّتي اجتماعي در ارتباط تنگاتنگ با فضاست، بر آن تاثير مي گذارد و از آن تاثير مي?پذيرد. از سوي ديگر به مثابه پديده اي فرهنگي، قابليّت حمل روابط اجتماعي و فرهنگي را در شهر دارد. از اين رو، آيين را مي?توان پديده اي فضايي و به?تبع آن پديده?اي شهري دانست. بنابراين آيين?هاي جمعي همواره در تعامل با شهر، رد و اثر خود را بركالبد و محتواي آن برجاي گذاشته?اند. مقاله حاضر در پي شناسايي نحوه ارتباط ميان شهر و آيين?هاي جمعي است. بدين منظور با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و در قالب مطالعه?اي كيفي، با شناخت ماهيّت آيين?هاي جمعي و بررسي ديدگاه?هاي موجود شهرسازي در باره موضوع، مدل مفهومي چگونگي اين تعامل ارايه گرديد. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه آيين?هاي جمعي به عنوان كنشي اجتماعي، نمادين و تكرارپذير، از طريق چهار معيار آزادي، تداوم، ارتباط و انطباق بر سه مولفه اصلي شهر، كالبد، معنا و فعاليّت تاثير مي گذارند. در نهايت نيز به? منظور تدقيق و تصديق يافته?هاي پژوهش، با استفاده از چارچوب مفهومي به?دست آمده، نقش آيين?هاي عاشورايي به عنوان وسيع?ترين و تاثيرگذارترين آيين جمعي بر معنا، فعاليّت و كالبد شهر ايراني بررسي شده است.

Rituals can be defined as customs which have been formed during years, and work toward defining and adjusting humans’ relationship with society, environment, and history; the rituals also define the relationships among citizens in a symbolic space. Ritusls is originated from believs; emotions and social identity, therefore the community often hold it self-mitivated.On one hand, rituals, as social activities, are closely related to space, influence it, and are influenced by it; and on the other hand, rituals, as cultural phenomena, have the capacity to maintain social and cultural relationships in a city; therefore, rituals can be considered as spatial, and consequently, urban phenomena. Urban rituals have always left their trace on cities. The present research aims to investigate their relationship and interaction. In the present research, using a descriptive analytic approach, within a qualitative framework, andwith investigation of rituals nature and urbantheories a conceptual model is presented. The results show that processional rituals, as social actions which are repeatable in certain times and places, and a have metaphoric and symbolic nature, through four major norms (openness, connection, continuity, and adaptation) interact with three major urban components namely form, meaning, and activity. This was observed in the instances of interaction between city and processional rituals which were investigated in the present study. In the final phase,to confirm the findings of research,the role of Ashura processionsasthe greatestandthe most influentialretualis investigated on major urban components; form, meaning, and activity.