رابطه خلاقيت و ناراستگويي با ميانجي گري توانايي توجيه رفتار غير اخلاقي: بررسي جنبه منفي خلاقيت

Relationship between creativity and dishonesty mediated by ability to justify unethical behavior: A review of negative aspect of creativity

هدف: هدف پژوهش حاضر اثبات جنبه نامطلوب و مضرّ خلاقيت با اين مفروضه بود كه افراد خلاق اين توانايي را دارند كه رفتارهاي غيراخلاقي خود را توجيه پيدا كنند، بنابراين بيشتر مي توانند خود را متقاعد سارند كه مرتكب رفتارهاي غيراخلاقي شوند. روش: روش پژوهش همبستگي و جامعه آماري كليه دانشجويان كارشناسي دانشگاه پيام نور قم به تعداد 8100 نفر بود كه با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي چندمرحله اي 165 دانشجوي مرد انتخاب شدند و به دو شكل در يك دوراهي اخلاقي براي انتخاب بين نفع شخصي و خودپنداره اخلاقي قرار گرفتند به گونه اي كه توجيه رفتار غيراخلاقي «ناراستگويي» در گروه توجيه پذير آسان و در گروه توجيه ناپذير دشوار بود. ابزار پژوهش آزمون خلاقيت عابدي (1372) و آزمون ريون پيشرفته بود و تحليل داده ها با رگرسيون تعديل شونده انجام شد. يافته ها: نتايج نشان داد خلاقيت حتّي پس از كنترل آماري هوش، ناراستگويي را مي تواند پيش بيني كند، و اين پيش بيني در گروه توجيه ناپذير بسيار قوي تر از گروه توجيه پذير است. نتيجه گيري: خلاقيت داراي جنبه هاي منفي و مضر نيز هست كه بايد به آن ها نيز توجه و با برنامه ريزي و آموزش به سمت مثبت سوق داده شود.

Aim: The purpose of present study was to demonstrate the undesirable and harmful side of creativity with the assumption that creative people are able to justify their unethical behaviors. Therefore they are more able to convince themselves to commit unethical behaviors. Method: Research method was correlational and statistical population was all undergraduate students of the Qom Payame Noor University (N=8100) that 165 of whom were selected using a multistage random sampling and were placed in an ethical dilemma to choose between self-interest and moral self-concept in two ways so that justifying unethical behavior in justifiable group was easy and in unjustifiable group was hard. Research tools were Abdi’s creativity test (1372) and Raven`s progressive test and data were analyzed using moderated regression analysis. Results: Findings showed that creativity, even after statistical control of IQ can predict dishonesty, and that this prediction is very stronger in unjustifiable group than justifiable group. Conclusion: Creativity has negative and harmful aspects that must be considered and led to positive ones using planning and education.