گرز گاوسر فريدون و منشا آن

Fereydūn’s Bull-Headed Mace and its Origin

موضوع مقاله حاضر، بررسي چرايي گاوسر بودن گرز فريدون است. ازآنجاكه اين سلاح در روايات حماسي ما نقش پررنگي دارد و پس از فريدون در دست بيشتر پهلوانان ديده مي‌‌شود، پاسخ براي يافتن منشا اين سلاح مهمّ مي‌نمايد. براي رسيدن به اين هدف، ابتدا توضيح مختصري درباره گرز و انواع آن به‌‌عنوان ابزاري جنگي در متون دوره‌‌هاي مختلف فرهنگ ايراني و نيز نمونه‌‌هايي از ديگر فرهنگ‌‌هاي هندواروپايي داده شده است. سپس شواهد اسطوره‌‌اي درباره نقش اين سلاح در داستان فريدون در اساطير ايراني، از اوستا گرفته تا متون دوره اسلامي آمده است. در ادامه، شواهدي از اساطير هندي، به‌ويژه اساطير دوره ودايي كه به روشن‌‌تر شدن بحث پيش رو ياري مي‌‌رسانند، آورده شده و بنا بر اشتراكاتي كه در اين دو فرهنگ وجود دارد، سعي شده پاسخي به اين پرسش داده شود كه چرا گرز فريدون گاوپيكر يا گاوسر بوده است. پس از بررسي و مقايسه شواهد گوناگون، اين نتيجه به دست آمد كه احتمالاً پيشينه فريدون ايراني و تريته هندي، خداي طوفاني است كه گاوزاد و خود گاو نر است و يا به آن تشبيه مي‌‌شود؛ در نتيجه شايد بتوان گفت گرز گاوسر فريدون يادگاري است از ارتباط او با گاو نر

This paper wants to investigate why Fereyd?n’s mace was bull-headed. Since such weapon has a prominent role in our epics and it has been used by most of our heroes, it seems important to find its origin out. To achieve this goal, there is a brief explanation about mace and all kinds of it in the texts of different periods in Iranian and some other Indo-European cultures. Then some mythological samples about the role of this weapon in Fereyd?n’s stories will be offered to survey its role through Iranian mythologies from Avestan texts to the texts of the Islamic period. In order to clarify the discussion, further evidences from Indian mythologies, especially the Vedic ones, has been provided. Then, on the basis of similarities between the two cultures, there will be a suggestion to know why Fereyd?n’s mace was bull-headed. It has been resulted, by analysis and comparison of existing evidences, that the background of Iranian Fereyd?n and Indian Trita is probably the god of thunder who was born as a bull (or an ox) or it is somehow a metaphor of it. So, it can be said that Fereyd?n’s bull-head mace is an indication of his relationship with the bull