حكمت مشرقي ابن سينا و حكمت اشراقي سهروردي

Oriental philosophy of Ibn-e Sina and illuminist philosophy of Sohrawardi

مي‌دانيم كه نسبت ميان حكمت مشا و حكمت اشراق، يكي از بحث‌هاي مهم فلسفه اسلامي است. بنابراين در اين نوشتار ابتدا به تعريف دو حكمت مذكور پرداخته و سپس آثاري كه حاوي حكمت مشرقي در ميان تاليفات ابن سيناست و نيز توضيحاتي راجع به رساله‌هاي تمثيلي سهروردي آورده مي‌شود. پس از آن يازده مورد از وجوه اشتراك اين نوع تاليفات بيان مي‌شود كه از مهم‌ترين موارد ميان اين نوع آثار دو فيلسوف، مي‌توان كاربرد زبان تمثيل، بررسي و شناساندن نفس و قواي آن، استفاده از رمز پرنده در اكثر اين رسايل و ... را نام برد. در نهايت به اين نتيجه مي‌رسيم كه ابن‌سينا يك ونيم قرن پيش از سهروردي و همچو وي داراي تجربه عرفاني و يا حكمت مشرقي بوده و نيز يكي از رساله‌هاي تمثيلي وي، نقطه آغازين نگارش آثاري از اين نوع توسط سهروردي بوده است. بنابراين نمي‌توان ابن سينا را فيلسوفي صرفاً مشايي و ناآگاه از حقايق عرفاني دانست.

We know that the relation between the peripatetic philosophy and illuminist philosophy is one of the most important issues of Islamic philosophy. Therefore, in this writing we first treat the two definition of philosophy and then discuss about the works containing oriental philosophy among the books of Ibn-e Sina, and also the allegorical epistles of Sohrawardi. Then, we talk about eleven common issues of these types of writings the most important of which may include allegorical language, enquiring about the soul and its faculties, applying the allegory of bird in most of these epistles and ... . Finally we conclude that Ibn-e Sina, one and half century before Sohrawardi and like him, enjoyed mystical experience or oriental philosophy. And also one of his allegorical epistles is considered as a beginning for writing such works by Sohrawardi. Therefore, we cannot consider Ibn-e Sina as being merely peripatetic and unaware of mystical truths.