مباني و عناصر اخلاق در انديشه محمد بن زكرياي رازي

Principles and elements of ethic in Mohammad Ibne Zakarya Razi

اين نوشتار، بيان نظريه اخلاقي محمد بن زكرياي رازي است كه با توجه به مباني و مولفه هاي نظريه اخلاقي آن دانشمند به تلخيص درآمده است. رازي كه در تراوشات فكري خود، بويژه در نگرش به موضوعات اخلاقي از سقراط و افلاطون پيروي كرده، خود نيز از نظامي اخلاقي برخوردار بوده است. اين نظريه كه به اخلاق سلامت محور و فرد گرايانه خلاصه مي گردد، ويژگي ها و جهت گيري هاي خاصي هم بدنبال داشته است. رازي همچون يك اپيكوري، مناسب ترين وضعيت اخلاقي را در يك زندگي معتدل مي بيند كه در آن، نيازهاي طبيعي، بدون اينكه از حالت اعتدال خارج گردند، برآورده مي شوند. او جوانب اخلاقي را متمركز بر خاستگاه عقل مي داند و به واسطه عقل، مراقبت از انفعال و سركوبي هوي را توصيه مي كند و در عمل نيز، طبيبانه به اخلاق مي پردازد و بر آن شده است تا با روش پيشگيري – بهبود و درمان، پيشرفت اخلاقي را محقق سازد.

This paper states the ethical theory of Mohammad Ibne Zakarya Razi which is summarized with regard to the principles and components of ethical theory proposed by this scholar. Razi in his speculations, especially regarding the ethical issues, has followed Socrates and Plato, but he also enjoyed an ethical system himself. Such theory which is summarized as healthy-centered and individualistic ethic resulted in certain characteristics and orientation as well. Just as an Epicurean, Razi sees the most appropriate ethical state in a moderate life in which the natural needs are satisfied without deviating from moderation. He considers ethical aspects as concentrated on origin of intellect, and by means of intellect, he advises caring the repentance and suppressing the passions, and in practice also, he deals with ethic with care and intends to actualize ethical development through prevention, remedy and improvement.