تاثير پيامك‌هاي آموزشي طراحي شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بر اتخاذ رفتار خودمراقبتي بيماران مبتلا به ديابت نوع دو

The effect of instructional designed SMS based on Health Belief Model (HBM) on adoption of self-care behavior of patients with type II diabetes

زمينه و هدف: ديابت شايعترين بيماري ناشي از اختلال متابوليسم مي‌باشد كه با عوارض درازمدت همراه است و مستلزم خودمراقبتي ويژه در تمام عمر مي‌باشد. اين مطالعه با هدف تاثير پيامك‌هاي آموزشي طراحي شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بر اتخاذ رفتارهاي خودمراقبتي بيماران مبتلا به ديابت نوع دو انجام شد. روش بررسي: اين مطالعه از نوع نيمه تجربي بر روي 88 بيمار مبتلا به ديابت نوع دو مراجعه‌كننده به كلينيك ديابت شهر بيرجند كه به روش نمونهگيري در دسترس انتخاب شدند، انجام شد و بيماران به طور تصادفي در دو گروه مداخله شامل 45 نفر و كنترل شامل 43 نفر قرار گرفتند. پيامك‌هاي آموزشي از طريق سامانه ارسال انبوه پيامك به تلفنهاي همراه افراد گروه مداخله طي مدت يك ماه ارسال گرديد و براي گروه كنترل مداخله‌اي صورت نگرفت. ابزار گردآوري دادهها پرسشنامه‌اي شامل متغيرهاي دموگرافيك و سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي به انضمام رفتارهاي خودمراقبتي بود كه از طريق مصاحبه با بيماران تكميل گرديد. پايايي پرسشنامه با استفاده از ضريب Cronbach Alpha بين 66/0-77/0 به دست آمد. دادهها با استفاده از نرمافزار آماري SPSS ويرايش 16 و آزمونهاي آماري Chi-Square، Fisher Exact Test، Paired T Test، Independent T Test و Pearson در سطح معنيداري 05/0 تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: قبل از مداخله تفاوت معن?داري در متغ?رهاي دموگراف?ك، م?انگ?ن نمره آگاه?، رفتارهاي خود مراقبتي و اجزا مدل اعتقاد بهداشت? در دو گروه مداخله و كنترل وجود نداشت(05/0p > ) اما بعد از مداخله آموزش? م?انگ?ن متغ?رهاي مورد بررس? در گروه مداخله افزا?ش معن?داري داشت و ب?ن دو گروه مداخله و كنترل تفاوت معن?داري به دست آمد(001/0p < ). نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه سودمندي پيامك‌هاي آموزشي در خصوص اتخاذ رفتارهاي خودمراقبتي در بين بيماران ديابتي گروه مداخله را نشان داد.

Background and Aim: Diabetes is the most common disease related to metabolism disorders with long term complications. It needs lifelong specific self-care. The aimed of this study was effect of instructional designed SMS based on adoption of self-care behavior of patients with type II diabetes Materials and Methods: This quasi-experimental study was conducted on 88 patients with type II diabetes who referred to diabetes clinical Birjand city which selected by convenience sampling and allocated randomly into intervention group (45 patients) and control group (43 patients). Instructional SMS was sent by bulk SMS system into mobile phone of intervention group during one month and there was no intervention for the control group. Data was gathered by a questionnaire including the health belief model constructs, including self-care behaviors and demographic variables were collected through interviews with patients. Cronbach Alpha coefficient was 0.66 to 0.77. Data were analyzed by SPSS version 16 and Chi-Square, Fisher Exact Test, Paired T Test, Independent T Test and Pearson statistical tests with 0.05 significant level. Results: Before the intervention, there was no significant differences in demographic characteristics, the mean score knowledge, self-care behavior and model parts (HBM) between two groups (P > 0.05), after intervention, the mean score variables in the experimental group was significantly increased and significant differences were found between the two groups (P < 0.01). Conclusion: The results of this study showed benefits of educational messages, adopting self-care behaviors among patients with diabetes in the intervention group.