رويكردي رسانه‌اي به تحليل ارتباطي امر به معروف و نهي از منكر

A Media Approach to the Analysis of Relationship between Enjoining the Good and Forbidding the Evil

امروزه حضور گسترده رسانه‌هاي جمعي در جهت‌دهي به افكار عمومي جهان از واقعيت‌هاي انكارناپذير بوده كه دنياي معاصر را تحت تاثير قرار داده است. اين معنا تا بدانجا پيش رفته كه عصر حاضر را عصر رسانه‌ها ناميده‌اند. در اين ميان پرداختن به فريضه امر به معروف و نهي از منكر با توجه به جايگاه ممتاز آن در دين مبين اسلام و همچنين در بين ساير فرايض ديني براي رسيدن به رسانه‌هاي مطلوب اسلامي حايز اهميت است. بر اين اساس مي‌توان با تحليل رسانه اي اين فريضه الهي عناصر و كاركردهاي آن‌را با توجه به اقتضاهاي فرهنگي و اجتماعي معاصر مورد توجه قرار داد. در مدل رسانه‌اي ياكوبسن براي برقراري ارتباط، شش عنصر اساسي وجود دارد كه هر يك از عناصر شش گانه، كاركردهاي ارتباطي مشخصي را به‌خود اختصاص مي‌دهند. گيرنده، كاركرد كوششي، فرستنده، كاركرد عاطفي، پيام، كاركرد زيبايي‌شناسانه، كد يا رمزگان، كاركرد فرازباني، بافت، كاركرد ارجاعي و مجراي تماس، كاركرد كلامي. در ديدگاه ياكوبسن هر پيام مجموعه‌اي از كاركردها بوده كه يك كاركرد حسب شرايط و بافت، وجه غالب مي‌شود. امر به معروف و نهي از منكر در رسانه‌هاي مطلوب اسلامي نه‌تنها عناصر و كاركردهاي فوق را نسبت به يكديگر و در الگويي هم‌گرا و تعاملي نشان مي دهد بلكه وجه غالب رسانه‌اي يعني كاركرد انگيزشي مخاطب در مواجهه با پيام را متجلي مي‌سازد.

Today, the widespread presence of mass media in directing the world public opinion is one of the undeniable facts that and has influenced the contemporary world. This meaning has gone up to that point that the present age has been called "the Age of Media". In the meantime, addressing the obligation of enjoining good and forbidding the evil based on its privileged position in Islam and also in other religious practices is important for having desirable Islamic media. Accordingly, its elements and functions can be dealt with and considered with regard to the contemporary social and cultural requirements. There are six basic elements for communication in Jakobsonʹs model of media. Each of these six elements has assigned certain communicative functions to oneself which include receptors, effort functionality, transmitters, emotional functionality, message, aesthetic functionality, code or codes, cross-language functionality, context, reference functionality, contact channels, and words functionality. In Jakobsonʹs view, each message has a set of functions, but a function becomes dominant based on the circumstances and context. Enjoining good and forbidding the evil in the Islamic ideal media, not only indicate the above elements and functionalities in relation to each other and in a convergent and interactive model, but also manifest the media dominant aspect, i.e. the motivational functionality of the audience in facing with the message.