مطالعه گاهشناسي درختي ارس (Juniperus polycarpos C. Koch) در رشته‌كوه البرز (مطالعه موردي: شاه‌كوه شاهرود)

Dendrochronological studies of Juniperus polycarpos in alborz mountains (case study: Shahkuh of shahrood)

هدف مطالعه حاضر، تهيه گاهشناسي درختي گونه ارس و بررسي روابط رويش و اقليم بود. گونه ارس به‌صورت طبيعي در رويشگاه‌هاي نيمه‌خشك با اقليم سرد در ارتفاعات كوهستان هاي ايران گسترش دارد. از منطقه شاه‌كوه شاهرود در ارتفاع از سطح دريا 2000 متر با طول جغرافيايي ً58 َ42 ْ54 و عرض جغرافيايي ً01 َ61 ْ36 از 20 پايه درخت ارس نمونه هاي رويشي بدست آمد. نمونه هاي رويشي بعد از آماده سازي، اندازه گيري و تجزيه و تحليل شدند. گاهشناسي حاصل از دواير ساليانه 1391-1120 (271 سال) طول داشت. آمار گاهشناسي درختي به‌ترتيب براي SNR، EPS و MS، 6/5، 85/0 و 29% محاسبه شد. بررسي رابطه رشد و اقليم با استفاده از روش تابع پاسخ معلوم نمود كه مهمترين عامل موثر بر رشد، فاكتور ميانگين دماي هوا در ماه مارس (اواخر زمستان) قبل از فصل رشد بود. نتايج پژوهش حاضر مي تواند در توسعه داده هاي اقليمي گذشته ثمربخش باشد و با تركيب با نتايج ساير پژوهش ها در تهيه نقشه هاي اقليمي كارساز گردد.

The objectives of research were to create tree ring chronology of juniper trees and investigation on the relationship between the growth rate of the tree and the climate. Juniper trees are naturally distributed in High Mountain with semi-arid and arctic climate condition of Iran. Samples were collected from 20 trees in Shah-Kouh Mountain with 54° 42´ 58? longitude and 36° 61´ 01? latitude coordinate. Increment core were prepared and analyzed. The time span for tree ring chronology was 271 year (1741-2012 AD). Tree ring chronology statistic for MS, EPS, SNR, were 5.6, 0.85, 0.29 respectively. Correlation between tree ring index and climate data showed that mean temperature in the previous growing season is an important factor for growth of juniper trees. The result of this research can help the development of climate data and is useful for the creation of weather atlas.