عوامل موثر در تمكين درماني بيماران سلي: ارزيابي كارآيي سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي

Factors affecting adherence to the treatment regimen of tuberculosis patients: Assessing the efficiency of health belief model constructs

زمينه: تمكين درماني پايين در بيماران مسلول از تهديدكننده‌هاي اصلي برنامه مبارزه با سل است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعيين عوامل موثر بر تمكين درماني بيماران سلي از طريق مدل اعتقاد بهداشتي انجام شده است. روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي 110 بيمار مسلول مراجعه‌كننده به مركز مبارزه با سل زابل به‌روش سرشماري انتخاب و وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه‌اي شامل سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي و مرور پرونده پزشكي بيماران بود. اطلاعات جمع‌آوري شده با استفاده از آزمون تي مستقل، آنوا و رگرسيون چندگانه در سطح اطمينان 95 درصد مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين سني شركت‌كننده‌ها 7/55 با انحراف‌معيار 6/18 بود. 89 درصد بيماران سل ريوي و 11 درصد سل خارج ريوي داشتند. تحليل رگرسيوني نشان داد كه آگاهي، تهديد درك‌شده، خودكارآمدي و منافع درك‌شده پيشگويي‌كننده‌هاي معنادار براي تمكين درماني بودند و سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي در مجموع 29 درصد از واريانس رفتار بيماران را توضيح مي‌داد. نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه بر ضرورت افزايش آگاهي و تغيير باور بيماران درباره خطرات عدم تمكين درماني در بيماران تاكيد مي‌كند.

Background: Low adherence to the treatment regimen in tuberculosis patients has been recognized as a major threat for tuberculosis (TB) control program. Thus, the present study was conducted to assess the factors affecting adherence to the treatment regimen of TB patients via Health Belief Model (HBM). Methods: In this cross-sectional study,110 tuberculosis patients attending anti-TB center in Zabol were selected and included in the study using census method. Data were collected using Health Belief Model (HBM) questionnaire and reviewing the patientsʹ medical files. The collected data were analyzed by SPSS software using t-test, ANOVA and multiple regression analysis with 95 % confidence level. Results: The mean age of the participants was 55.7±18.6 years. 89% of the patients had pulmonary tuberculosis and 11% had extra-pulmonary tuberculosis. The multiple regression analysis showed knowledge, self-efficacy, perceived benefits and perceived threat were significant predictors of adherence to the treatment regimen. The HBM constructs accounted for 29% of the variance observed in adherence to the treatment regimen. Conclusion: The findings of the study highlight the need to increase awareness and change the patients’ beliefs about the risks of low adherence to the treatment regimen in patients.