بررسي ديدگاه هاي عمده مارشال هاجسن در مورد تاريخ و تمدن اسلامي

A Review of Marshal Hadgsonʹʹs Main Views about Islamic History and Islamic Civilization

در مورد تاريخ و تمدن اسلامي، توسط خاورشناسان نظرات گوناگوني مطرح شده كه يكي از آنها ديدگاه هاجسن است. وي علاوه بر اينكه به تاثيرپذيري تمدن اسلامي از عوامل مختلف جامعه شناختي، اقتصادي، جغرافيايي و فرهنگي پرداخته، سعي كرده است با گرايش غرب محوري كه در آثار اغلب مستشرقان ديده مي شود نيز مقابله كند و تاريخ اسلام را در چارچوب وسيع تر تاريخ جهان مطالعه نمايد. ازاين رو، مقاله حاضر بر آن است تا به ديدگاه هاي عمده او در حوزه مطالعات اسلامي، كه در كتاب وي با عنوان «كارستان اسلام» انتشار يافته، بپردازد و از طريق بررسي اين اثر، نشان دهد كه توجه او به فرايندهاي تاريخي برحسب اكولوژي (بوم شناسي)، منافع گروهي، نقش افراد خلاق و غيره موارد جالبي هستند. همچنين تشريح اوضاع اجتماعي براساس عملكرد نخبگان نظامي، صاحب منصبان اداري و اشراف، و نيز تاكيد بر جايگاه فرهنگ فارسي، همه داراي اهميتند؛ زيرا انسان را به سوي درك ژرف تر از تمدن اسلامي سوق مي دهند.

Orientalists show different views about Islamic history and Islamic civilization, one of which is the view adopted by Hadgson. Besides addressing the influence of the different sociological, economic, geographical and cultural factors on Islamic civilization, he tries to compare it with the west-oriented tendency which is characteristic of most orientalistsʹ works and study the history of Islam in the broader framework of the history of world. Therefore, the present paper seeks to review his main views within the framework of Islamic studies, included in his work "The Venture of Islam" and then he shows his special attention to the historical processes in ecology, communal interests, creative individualsʹ role, etc in an interesting way. Furthermore, explaining the social conditions on the basis of the function of military elite, bureaucratic officials and aristocrats and laying emphasis on the status of Persian culture have special importance because they can contribute to a deeper understanding of Islamic civilization.