بررسي دانش مغازي نگاري با تاكيد بر مغازي واقدي

A Review of the Discipline of the Historiography of Holy Prophetʹʹs Battles, with Emphasis on Waqidiʹʹs Historiography

سخنان و اعمال و رفتار رسول اكرم صلي الله عليه و آله به نام «سيره رسول اللّه» شهرت دارد. سيره رسول خدا شامل سخنان، احاديث و عملكرد ايشان در عرصه هاي فردي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي است كه در كتب تاريخ و سيره مورد بررسي و نقل قرار گرفته است. جنگ هاي عصر آن حضرت كه به فرماندهي و حضور ايشان صورت مي گرفت، «غزوه» ناميده مي شود. بررسي و نقل اخبار اين جنگ ها در اصطلاح تاريخ، «مغازي» [محل وقوع غزوه] گفته مي شود. تدوين اخبار اين جنگ ها را در اصطلاح، «مغازي نگاري» مي گويند كه به نوعي زيرمجموعه سيره نگاري شناخته مي شود. در ابتداي عصر تدوين، مورخان به جمع آوري اخبار جنگ هاي عصر نبوي مي پرداختند كه بيشتر آنها با عنوان «مغازي رسول خدا» نام داشت. اما با گذر زمان و تحول در تاريخ نگاري، مغازي نگاري به صورت بخشي از كتب سيره رسول خدا درآمد، به گونه اي كه سيره و مغازي به يك معنا استعمال شد. نوشتار حاضر با روش تحليلي ـ توصيفي به بررسي مغازي نگاري و مغازي نگاران اولين، بخصوص محمدبن عمر واقدي و كتاب او «مغازي» مي پردازد.

The Holy prophetʹs words and acts are known as "the Holy Prophetʹs lifestyle" which includes his sermons, hadiths and actions regarding various personal, social, cultural and political affairs which are deal with in the books of history and biographies of the Prophet. The war led by the Holy Prophet is usually called "Ghazwah", meaning “battle”. Investigating these battles and presenting information about them are called "Maghazi" meaning" place of Ghazwah". The compilation of such information is technically called "Historiography of Maghazi", which is grouped under the heading of biography. At the beginning of the compilation of these kinds of information, historians gathered information about the wars that occurred during the Holy Prophetʹs lifetime, most of which were called "Maghazi (battles) of Godʹs Messenger". Later on, historiography of Maghazi, however, became part of books on the biography of the Holy Prophet and due to the developments in historiography, the biography of the Holy Prophet and Maghazi came to mean one thing. Using a descriptive-analytical method, the present paper studies the historiography of Maghazi and gives an account about the former historiographers in this field, especially Mohammad Ibn ʹOmar al-Waqidi and his book "Al-Maghazi".