نقش پيش‌بيني‌كنندگي عوامل شخصيتي، عزت‌نفس و جهت‌گيري مذهبي در رفتار شهروندي سازماني

The predictive role of personality, self-esteem and religious orientation in organizational citizenship behavior

هدف اين پژوهش، بررسي نقش پيش بين صفات شخصيتي، عزت‌نفس و جهت‌گيري مذهبي كاركنان در رفتار شهروندي سازماني آنان بود. در يك طرح همبستگي تعداد 310 نفر از كاركنان آموزش و پرورش استان خراسان شمالي، به شيوه نمونه‌برداري خوشه‌اي انتخاب شدند و پرسشنامه‌هاي رفتار شهروندي سازماني (مقيمي، 1384)، شخصيت NEO (كاستا و مك‌كري، 1985)، جهت‌گيري مذهبي آلپورت (فگين، 1963) و عزت‌نفس (روزنبرگ، 1965) را تكميل كردند. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون گام به گام استفاده شد. نتايج رگرسيون گام به گام نشان داد كه: آداب اجتماعي برحسب رضامندي از خود، خويشتن‌داري (01/0 > P) و نظم و ترتيب (05/0 > P) قابل پيش‌بيني است.جهت‌گيري مذهبي، بعد شايستگي شخصي و نمره كل عزت‌نفس قادر به پيش‌بيني آداب اجتماعي نبودند. نوعدوستي و هماهنگي متقابل برحسب خويشتن‌داري، جهت‌گيري مذهبي دروني (01/0 > P) و نظم و ترتيب (05/0 > P) قابل تبيين بودند ولي جهت‌گيري مذهبي بيروني و عزت‌نفس و ابعاد آن قادر به پيش‌بيني نوعدوستي و هماهنگي متقابل نبودند. وجدان كاري نيز برحسب محتاط بودن در تصميم‌گيري و رضامندي از خود (05/0 > P) قابل پيش‌بيني بود. محافظت از منابع سازمان برحسب نظم و ترتيب (01/0 > P) و عزت‌نفس (05/0 > P) قابل تبيين بود. جوانمردي و نزاكت برحسب رضامندي از خود، جهت‌گيري مذهبي دروني (01/0 > P) و جهت‌گيري مذهبي بيروني (05/0 > P) قابل پيش‌بيني بود. در مجموع در ميان متغيرهاي پيش‌بين، صفات شخصيتي از بيشترين توان پيش‌بيني براي رفتار شهروندي سازماني برخوردار بودند.

The present study investigated the predictive role of personality characteristics, self-esteem and religious orientation of employees in their organizational citizenship behavior. In a Correlational design, 310 employees of North Khorasan Head office of Education, were selected by cluster sampling and were asked to complete the organizational citizenship behavior (Moghimi, 2005), NEO Personality Inventory (Costa & McCrae, 1985), Allportʹs religious orientation (Fegean, 1963) and (Rosenberg,1965) self-esteem Questionnaire. For data analysis, the Pearson correlation coefficient and stepwise regression analysis were used. Stepwise regression results showed that social customs in terms of self- satisfaction, restraint (P < 0.01) and order (P= 0.05) is predictable. Other personality traits, religious orientation and personal competence and self-esteem general scores were unable to predict social customs. Altruism and Mutual coordination versus restraint, intrinsic religious orientation (P < 0.01) and order (P < 0.05) was explained and other personality traits, extrinsic religious orientation and dimensions of self-satisfaction, self-competence and self-esteem general scores were unable to predict Altruism and Mutual coordination; working conscience by being cautious in decision-making and self- satisfaction (P < 0.05) is predictable. Protection of organizational resources in terms of order (P < 0.01) and self-esteem (P < 0.05) will be explained. Generosity and civility in terms of self-satisfaction, intrinsic religious orientation (P < 0.01) and external religious orientation (P < 0.05) was predictable. Overall among the predictor variables, personality traits were most predictive power for organizational citizenship b ehavior.