پديد آورندگان :
قويدل سيوكي ، محمد نويسنده , , حسين زاده مقدم ، مريم سادات نويسنده كارشناس زمين شناسي شركت نفت فلات قاره ايران ,
چكيده فارسي :
ناحيه مورد مطالعه خولين دره ناميده مي شود كه در 19 كيلومتري جنوب فاضل آباد و 46 كيلو متري جنوب شرق شهر گرگان قرار دارد.تعداد 62 نمونه بصورت سيستماتيك از رسوبات پاليوزوييك پيشين اين ناحيه برداشت گرديد و در آزمايشگاه پالينولوژي مديريت اكتشاف وزارت نفت مورد تجزيه شيميايي قرار گرفت. اغلب نمونه ها حاوي پالينومورفهاي فراوان (كيتينوزوآ، آكريتارش، اسكلوكودونت و كريپتوسپور) مي باشد كه از ميان گروههاي مختلف پالينومرف، تنها آكريتارش ها در حد جنس و گونه مورد مطالعه قرار گرفتند و در مجموع 55 گونه آكريتارش متعلق به 29 جنس شناسايي شد. واحدهاي سنگ چينه اي پاليوزوييك پيشين در ناحيه مورد مطالعه شامل سازندهاي لالون، آبستو و ابرسج مي باشد. در اين تحقيق مشخص گرديد كه سازند لالون فاقد پالينومورف بوده و بر مبناي موقعيت چينه شناسي آن، به كامبرين پيشين نسبت داده شد. اما سازند آبستو داراي آكريتارش فراوان از جمله: Saharidia downiei، Acanthodiacrodium ubui، Micrhystridium shinetonense، Dactylofusa squama و Athabascaella penika مي باشد كه بر مبناي ارزش چينه شناسي آنها زمان اردويسين پيشين (ترمادوسين) براي اين سازند پيشنهاد مي شود. سازند ابرسج نيز داراي آكريتارش، كيتينوزوآ، اسكلوكودونت و كريپتوسپور فراوان است. از مهمترين آكريتارش هاي آن مي توان Baltisphaeridium perclarum، Orthosphaeridium insculptum، Veryhachium subglobosum، Villosacapsula setosapellicula، Actinotodissus crassus، Tunisphaeridium eisenackii و Dactylofusa spinata را نام برد كه زمان اردويسين پسين را براي اين سازند پيشنهاد مي كنند. بر مبناي ارزش چينه شناسي گونه هاي آكريتارش در سكانس رسوبي پاليوزوييك پيشين ناحيه مورد مطالعه دو نبود چينه شناسي بزرگ وجود دارد. اولين نبود چينه شناسي بين سازندهاي لالون و آبستو وجود دارد كه زمان كامبرين مياني و پسين را در بر مي گيرد و معرف عدم رسوبگذاري سازند ميلا در ناحيه مورد مطالعه مي باشد. دومين نبود چينه شناسي بين سازندهاي آبستو و ابرسج وجود دارد كه رسوبات بخشي از اردويسين پيشين (آرنيگين) و تمام اردويسين مياني (لانويرين- لاندلين) را در بر مي گيرد (آكريتارش هاي آرنيگين و اردويسين مياني بصورت نابرجا در سازند ابرسج وجود دارند). اين دو نبود چينه شناسي احتمالاً با فعاليتهاي كوهزايي كالدونين در ناحيه مطابقت دارد.
وجود آكريتارش ها در سازند آبستو و نيز حضور اجتماع كيتينوزوآ، آكريتارش، اسكلوكودونت و كريپتوسپور در سازند ابرسج معرف ته نشين شدن اين دو سازند در محيط دريايي كم عمق مي باشد. آكريتارش هاي سازند آبستو كاملا شبيه اجتماعات آكريتارشي است كه تا كنون از افق هاي رسوبي همزمان در زاگرس، ايران مركزي و ساير نقاط البرز و نيز كشور هاي الجزاير، ليبي، عربستان سعودي، مراكش، تونس و انگليس گزارش شده اند كه معرف ارتباط قطعي ناحيه مورد مطالعه با ابرقاره گندوانا در زمان اردويسين است. آكريتارش هاي اردويسين پسين انتشاري مشابه در دو ابر قاره گندوانا و لورازيا دارند اما وجود بيوزون هاي كيتينوزوآي مربوط به گندوانا همراه با گونه هاي آكريتارش سازند ابرسج، بار ديگر ارتباط ناحيه مورد مطالعه را به ابر قاره گندوانا در زمان اردويسين پسين نشان مي دهد.
چكيده لاتين :
The lower Paleozoic succession is well-developed in the southern Fazelabad town (Kholin-Darreh area) which is located approximately 46 km southeastern Gorgan city. A total of 62 surface samples were treated and investigated in the palynological laboratory of Exploration Directorate of National Iranian Oil Company. Most of the samples contain acritarchs, chitinozoans, scolecodonts and cryptospores. In this study, the investigation has only focused on identification of acritarch group at the level of species and genera. In general, 55 acritarchs species (29 genera) were identified.The studied rock units of area consist of Lalun, Abastu, and Abarsaj formations. This study points out that Lalun Formation lacks any palynomorphs, yet it is attributed to the early Cambrian, based upon its stratigraphical position. The Abastu Formation contains acritarch taxa among which are: Saharidia downiei, Acanthodiacrodium ubui, Micrhystridium shinetonense, Dactylofusa squama, Athabascaella penika, Vulcanisphaera africana, Cymatiogalea cylindrata and, Cymatiogalea cylindrata. Considering the stratigraphical values of these acritarch species, the Abastu Formation is suggested to be the lowermost Early Ordovician (Tremadocian). The Abarsaj Formation is characterized by presence of abundant acritarchs, chitinozoans, scolecodonts and cryptospores which important acritarch taxa are: Baltisphaeridium perclarum, Baltisphaeridium oligopsakium, Orthosphaeridium insculptum, Veryhachium subglobosum, Villosacapsula setosapellicula, Actinotodissus crassus, Tunisphaeridium eisenackii, Dactylofusa spinata and Multiplicisphaeridium bifurcatum. Based on stratigraphic values of these acritarch species a Late Ordovician is suggested for this formation.The stratigraphical distribution of the encountered acritarch species within the studied rock units reveals two major hiata within the lower Paleozoic sedimentary sequences.The first hiatus appears between Lalun and Abastu formations and encompasses the Upper and Middle Cambrian strata (Mila Formation). The second hiatus occurs between Abastu and Abarsaj formations. This hiatus includes upper part of Early Ordovician (Arenigian) and the whole Middle Ordovician (Llanvirian – Llandelian). This is indicated with some reworked acritarch taxa from Arenigian and Middle Ordovician as well as early Late Ordovician in the Abarsaj Formation. The two mentioned hiata probably correspond to Caledonian orogeny. Based on presence of chitinozoan, scolecodonts, acritarchs and criptospores a shallow marine environment is suggested for these two formations.On the other hand, acritarchs species of Abastu Formation have been reported from Zagros Basin, Central Iranian Basin , other parts of Alborz Mountain Ranges and other parts of the world (Libya, Algeria, Saudi Arabia, Morocco, Tunisia and England), indicating good relationship between the Kholin-Darreh area and Gondwanan supercontinent during the Ordovician period.The acritarch taxa within the Abarsaj Formation show broad similarity with those of Gondwanan and Laurasia paleocontinents, representing cosmopolitan nature. However, based on established chitinozoan biozones in the Abarsaj Formation a Gondwanan realm is suggested for the studied area during the Late Ordovician.
