روابط اتابكان آذربايجان و گرجي‌ها در دوره شمس‌الدين ايلدگز

Relations between Atabegs of Azerbaijan and Georgian in the Atabak Shamsaddin Mohammad Eldigüera

چكيده مناطق مسلمان‌نشين آذربايجان و ارّان به سبب مجاورت با سرزمين‌هاي مسيحي‌نشين گرجستان و ارمنستان و تمايل سلاطين سلجوقي به گسترش متصرفات خود و كسب غنايم، موقعيت سوق‌الجيشي حساسي در منطقه قفقاز داشتند؛ و هميشه در معرض درگيري و تهاجم طرفين بودند. جنگ‌هاي ميان اتابكان آذربايجان و گرجيان همواره بر سر تصاحب دو شهر «آني» و «دوين» به عنوان شاهراه تجاري منطقه قفقاز صورت مي‌گرفت. قرار گرفتن اين دو شهر پر ثروت مسيحي‌نشين در مسير راه‌هاي امپراتوري بيزانس و جاده‌هاي بازرگاني عصر خلفاي عباسي، عامل مهم جنگ‌هاي حاكمان مسلمان آذربايجان و ارّان با حاكمان گرجي بود. غليان احساسات ناشي از جنگ‌هاي صليبي و قدرت گرفتن پادشاهان گرجي، بر اين امر دامن مي‌زد و جبهه‌ ديگري از جنگ‌هاي مذهبي را در اين منطقه ايجاد كرد. همچنين پادشاهان «بگراتي» گرجستان، كه از همان ابتداي تاسيس سلطنت شان همواره با شورش‌هاي داخلي از سوي اعيان و اشراف زميندار گرجستان مواجه بودند، براي سرپوش گذاشتن بر مسايل داخلي فوق همواره سياست تجاوز و تعرض بر مرزهاي همسايگانشان را در پيش مي‌گرفتند، تا توجه اشراف زميندار را از پرداختن به مسايل داخلي باز دارند. هدف پژوهش حاضر شناسايي و بررسي مهم‌ترين عوامل بروز درگيري‌هاي اتابكان آذربايجان و گرجي‌ها در دوره حكمراني اتابك شمس‌الدين محمد ايلدگز موسس اين حكومت است.

Abstract Because of the neighborhood of predominantly Muslim regions of Azerbaijan and Arran with predominantly Christian lands of Goergia and Armenia and tendency of Seljuk kings to extend their own occupations and gain trophies, they have a strategic position in the Caucasus area and were always in the subject of dispute and invasion. Wars between Atabegs of Azerbaijan and Georgian were always due to the take over of two cities Ani and Dvin as a trademark lifeline of Caucasus area. Excitation of feels caused by Cruciate wars and also the grip of Georgian kings, provoked that and caused another deploy of religious wars in this area. Another reason for the war of Azerbaijan and Arran muslim governors with Georgian governors was lying of these two rich predominantly Christian cities on the way of Byzantium empire routes and commercial roads of Abbasi caliphs age. The kingdom of Bagratids of Georgia, who have faced with interior riots from Georgian grandee from the establishment, invaded and attacked the border of the neighborhoods to cover up the internal problems and prevent grandee of paying attention to internal problems. The present research organized with aim at identification of Caucasus area situations from late sixth century to early seventh century A.H. and with reliance on examination of aspects, reason, how and outcomes of wars between Georgian and Azerbaijan Atabegs local government in the era of Atabegs of Eldiguzids government fonder Shams Ad-Din Mohammad Eldigüz ruling.