زمينه هاي تاريخي ـ اجتماعي ـ سياسي شكل گيري نهضت عاشورا

The Historical, Social and Political Contests of Formation of Ashura Movement

چكيده درك واقع‌بينانه تحولات سياسي ـ اجتماعي و كشف و استخراج (پيام‌ها و عبرت‌هاي) مستتر در نهضت‌هاي فراگير مستلزم نگرش و بينش تاريخي‌اي است كه تبيين‌گر نهضت و هسته اصلي قيام باشد. نهضت عاشورا نيز به مثابه يك قيام تحول‌ساز در بستر تاريخ مبتني بر نظام انديشه‌اي و تحليلي امام حسين (ع) به وقوع پيوست اين قيام هدفمندي خلقت و آفرينش، باور به عليت در حوادث در كنار به رسميت شناختن نقش اراده و اختيار انساني در ايجاد تغييرات و مسووليت ديني در قبال حوادث و نگرشي يكپارچه نسبت به شناخت و تعريف «قدرت» به عنوان بخشي از حق و فهمي تاريخ‌ساز از حضور در هستي براي انسان را نشان مي‌دهد. در واقع قابل تامل‌ترين موضوع در مورد نهضت امام حسين (ع)، نه نتيجه مقطعي و حتي نتايج اخلاقي آن بلكه درك عميق تاريخ‌سازي انسان‌هاي آگاه به موجوديت خود در هستي براي آينده است. لذا تبيين حركت امام، ضرورت تامل در فلسفه و تاريخ از ديدگاه اسلام را مي‌طلبد و نيز اين حركت يك جنبش پوياي تاريخ‌ساز با ماهيت ديني است كه بدون در نظر گرفتن بعد جهاني تاريخي و نگاه پويايي‌شناسي اجتماعي يا جامعه‌شناسي تاريخي، جايگاه واقعي و تاريخي آن كمتر قابل درك است. بنابراين درك اهداف فوق در چارچوب بررسي زمينه‌هاي تاريخي ـ سياسي نهضت و حوادث تاريخي از زمان پيامبر تا زمان امام حسين (ع) ميسر است. اين مقاله درصدد است تا با پاسخ دادن به دو سوال زير منجر به نتيجه‌اي شود كه از آن به عنوان تحليل بر زمينه‌هاي تاريخي ـ سياسي نهضت عاشورا ياد مي كنيم. سوال اول: چرا اين واقعه رخ داد؟ و سوال دوم: اينكه چگونه به وقوع پيوست؟ پرسش نخست براي اين تحقيق اساسي است كه در چارچوب مطالعات تاريخي با تاكيد بيشتر مورد تجزيه و تحليل قرار خواهد گرفت.

Abstract Realistic understanding of political and social developments and the discovery and extraction of hidden messages and lessons in ambient movements, requires attitudes and historical insights as the explanation of movement and the main core of the insurrection. Ashura movement also is as a transform uprising in historical context based on Emam Husseinʹ thoughts and analytical system and uprising of creation and genesis of orientated, belief in causality of events. Recognition of the role of human will and authority in making changes and religious responsibility, alongside events and perception of integrated incorporation to identify and define power as a part of the right and historic comprehension indicate human presence in the universe. Indeed the most subjective consideration about Emam Hossein movement, is that not only it is a sectional cause and even ethical movement but (of course) it has is deep understanding of people who are aware of historic existence in the universe for future . Therefore the statement that the movement of Emam is a transaction requires, necessity of reflection in philosophy and history from the view point of Islam. This moving movement is a also dynamic historic movement with religious nature whose real position and historical standing is less understandable regardless of historical universal aspect and look at the social dynamics or historical sociology. Therefore, to perceive the above objectives in the framework of the study or historical-political movements contexts and historical events is possible from era of Prophet to Emam Hossein. The man question to be answered in this article is: Why this incident was occurred and how that occurred? First question for this research is essential that will be analyzed with more emphasis in frame work of historical studies.