اطلاعات تاريخي و جغرافيايي در آثار و احيا خواجه رشيدالدين ‌فضل‌الله همداني

Historical and Geographical Information in ‘Assar va Ehiaa’

چكيده خواجه رشيدالدين فضل الله همداني وزير بزرگ ايلخانان مغول، يكي از پركارترين مورخان و نويسندگان در پيشينه تاريخي ايران است. آثار خواجه رشيدالدين به لحاظ مسووليت ها و جايگاه اداري او و همچنين به دليل آشنايي و تبحر او در برخي علوم از جمله پزشكي و كشاورزي، حايز اهميت است. شناخته شده ترين اثر او كتاب جامع-التواريخ است. اين اثر گذشته از اهميت و جايگاه آن براي مطالعه در تاريخ كشاورزي و دانش هاي مرتبط با آن، مي تواند به منظور شناخت اوضاع تاريخي و جغرافيايي دوره ايلخانان مغول نيز مورد استفاده قرار گيرد. در اين مقاله تلاش شده است تا ضمن تبيين جايگاه اين اثر در تاريخ كشاورزي، وجوه اهميت آن در شـناخت اوضاع تاريخي و جغرافيايـي دوره خواجه رشيدالدين فـضل الله و تقسيم بنـدي اين داده هاي تاريخي، مورد توجه قرار گيرد.

Abstract Khaje-Rashide-e-Din Hamadani, the great minister of Ilkhanid Mongol was one of the vigorous writers and historians during the historical background of Iran. Khaje-Rashid-e-Din works are significant in terms of his administrative responsibilities and his expertise in veriety of sciences such as medicine and agriculture. His best known work was ‘Jami al-Tawarikh’. His another valuable work but less known was ‘Assar va Ehiaa’ in agricultural science. That book had no only a great value in agricultural study but also in recognition of the historical and geographical situation of Ilkhanid Mongol era. This article attempts to explain the position of this book in history of agriculture as well as understanding the aspects of historical and geographic situation in Khaje-Rashid-e-Din period.