نقش غيرفعال شدن كروموزوم X در اختلالات نورولوژيك

X Chromosome Skewness in Neurological Disorders

غير فعال شدن كروموزوم X، فرايند اپي ژنتيكي است كه طي آن يكي از كروموزوم هاي X در پستانداران ماده براي حفظ تعادل ژني ميان جنس نر و ماده غيرفعال مي شود. در طي تقسيمات سلولي، تمامي زاده هاي يك سلول، Xغيرفعال يكساني دارند كه نتيجه آن توليد موزاييكي از سلول ها در زنان است كه در يكسري X پدري و در سري ديگر Xمادري فعال است. اين موزاييسم سلولي مزاياي قابل توجهي را براي زنان به همراه دارد، چراكه به علت تنوع قابل توجه ژنوم انسان اگر موتاسيوني در كروموزوم X مادري وجود داشته باشد، به احتمال بسيار كمي در كروموزوم X پدري نيز وجود دارد. در اين زنان در پي فرايند غير فعالسازي در نيمي از سلول ها X مادري غير فعال شده، بنابراين تنها در نيمي از سلول ها موتاسيون وجود دارد. درصورتيكه، در 100درصد سلول هاي يك مرد به علت اينكه كروموزوم X را از مادر خود گرفته است، موتاسيون وجود دارد. الگوي غيرفعال شدن كروموزوم X تقريبا بصورت نرمال است. الگوي غيرفعال شدن كروموزوم X در جمعيت بصورت نرمال است. 10 تا 20 درصد زنان، انحراف از الگوي غيرفعال شدن را تا نسبت هاي 80:20 نشان مي دهند (80 درصد سلول هاي يك جمعيت سلولي انحراف از اين الگوي نرمال دارند). اين انحراف در زنان حامل بيماري هاي عصبي از قبيل سندرم رت، اوتيسم، عقب ماندگي هاي وابسته به X، آدرنولوكوديستروفي و ...ديده شده است. در اين مقاله در مورد اثر انحراف از الگوي غير فعال شدن كروموزوم X در بيماري هاي عصبي و اثراتي كه اختلال در آن به جا مي گذارد، صحبت شده است. درك صحيح اين فرايندها مي تواند در درمان بيماري هايي از اين دست موثر باشد.

X-chromosome inactivation (XCI) is an epigenetic strategy through which one X chromosome in mammalian female cells is silenced to balance X-linked gene quantity between males and females. Inactivation of the similar X is preserved during somatic cell divisions, resulting in mosaic females with cell populations including paternal or maternal active X. Cellular mosaicism produces females with a noteworthy biological advantage. As a consequence of the variety of our genome, if a mutation is present on the maternal X chromosome, the paternal X chromosome is then unlikely to be also involved. Therefore, in heterozygous females, due to X inactivation, only half the cells will represent this mutation. In contrast, males with an identical mutation on their maternal X chromosome represent this mutation in 100% of their cells, because they only have the X chromosome from their mother. In the general population, X inactivation pattern is normally dispersed; 10–20% of females have a skewed XCI model > 80:20. X chromosome skewness has been reported in female carriers of neurological disorders such as X-linked mental retardation, adrenoleukodystrophy, autism, and Rett syndrome. We focused here on recent comprehension of the role of X chromosome skewness in neurodevelopmental disorders and how such concepts can be effective in the treatment of these conditions.