بررسي وضعيت تعادل فضايي نظام شهري ايران در سطوح ملي- منطقه‌اي طي 60 سال اخير

Examination of the Spatial Equilibrium of the Urban System In National- Regional Levels of Iran for Recent 60 Years

ايران تا قبل از قرن حاضر از نظام شهري نسبتاً متعادلي برخوردار بوده است، اما در شش دهه اخير توسعه سرمايه داري در چهارچوب اقتصادي متكي بر نفت باعث عدم تعادل فضايي نظام شهري كشور گرديده است. از طرف ديگر تعادل فضايي نظام شهري در سطح ملي در گروه تعادل فضايي در سطح منطقه‌اي است، از اين رو پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيت تعادل فضايي نظام شهري ايران در سطوح ملي و منطقه‌اي طي دوره 1335 الي 1390 صورت پذيرفته است. روش اين پژوهش توصيفي- تحليلي است. جامعه آماري شامل سكونتگاه‌هاي شهري ايران در 60 سال اخير و روش گردآوري داده‌ها به صورت اسنادي است. در اين پژوهش براي بررسي تعادل فضايي نظام شهري استان‌هاي ايران از مدل آنتروپي استفاده گرديد. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است، كه با وجود اين كه نظام شهري كشور به سمت حد مطلوب تعادل فضايي گرايش دارد، ولي به علت اختلاف با حد نرمال، عدم تعادل فضايي در نظام شهري ايران در سطح ملي و منطقه‌اي همچنان باقي است، كه اين امر در خصوص تعداد سكونتگاه‌هاي شهري مشهودتر است.

Iran before the present century has owned a relatively modest system, but in the last six decades, the capitalization development within the oil-based economic framework has led to urban system spatial imbalances in the country. On the other hand, the Spatial Equilibrium of the Urban System in National- Regional Levels is in the pledge of Spatial Equilibrium in region. So, the present study, with the objective of examining the Spatial Equilibrium of the Urban System in National- Regional Levels for 1956- 2012, has been performed. This method is descriptive - analytical. The statistical society includes the urban settlements in the past 60 years and data collection method is as evidence. In this study, in order to examine the spatial equilibrium of urban system in Iranian Provinces, the Entropy Model was used. This is evident that considering that the urban system tends to a desirable spatial equilibrium, but because of the difference with normal rate, the imbalance of spatial equilibrium of the urban system in national- regional levels in Iran is remained as in the case of the number of urban settlements, it is more evident.