امكان‏سنجي پايبندي به مباني اسلام در جامعه مدرن

Assessing the Possibility of Commitment to the Principles of Islam in Modern Society

با استيلاي فرهنگ مدرن بر جوامع غربي، فضاي فكري، فرهنگي، سياسي و اجتماعي اين جوامع به ناگاه دستخوش تغييرات بسيار گسترده‏اي گرديد. جامعه خدامحور و آخرت‏گرا، تبديل به جامعه‏اي انسان‏محور و دنياگرا گشت، وحي الهي كه تا ديروز تنها منبع شناخت و داوري معرفت بود، جاي خود را به عقل بشري داد. از سوي ديگر، تعاملات و تهاجمات فرهنگي، جوامع اسلامي را با پديده نوظهور مدرنيته روبه‏رو گرداند و معيارهاي اسلامي، به چالش كشيده شد. اين مقاله با روش تحليلي ـ توصيفي مباني فرهنگ مدرنيته را بررسي كرده و نشان مي‏دهد كه اين مباني همچون اومانيسم، سكولاريسم، تعبدگريزي و علم‏زدگي در تعارض با مباني اسلام است، اما مدرنيته كه صرفا به‏معناي دگرگوني در فن و ابزار توليد است تعارضي با مباني اسلام نداشته و ازاين‏رو، مي‏توان در جامعه مدرن امروزي، پايبند به مباني اسلام بود.

The intellectual, cultural, political and social atmosphere of western societies was suddenly subject to extensive changes due to the domination of modern culture over these societies. The God and hereafter-oriented society became a man and world-oriented one and human intellect replaced divine revelation. On the other hand, cultural interchanges and hegemonies caused Islamic societies to face modernity as a new phenomenon, and challenged Islamic criteria. Reviewing the foundations of the culture of modernity, the present paper explains the contradiction between these foundations and those of Islamic thought and assesses the possibility of living based on Islamic and religious principles in modern age and contemporary modernized world.