سنجش توزيع نسبي آهنگ دُز معادل پرتو ايكس سالن انتظار بخش راديولوژي مراكز آموزشي - درماني و خصوصي شهر اردبيل (1390)

Assessment of partial distribution of the equivalent dose in radiology waiting room - Ardabil, Iran (2011)

زمينه و هدف : پرتوگيري ناشي از پرتوهاي طبيعي مانند پرتوهاي كيهاني و مصنوعي از جمله راديوگرافي، مي‌تواند آثار مضري بر سلامت انسان و ساير موجودات زنده داشته باشد. اين مطالعه به منظور سنجش توزيع نسبي آهنگ دُز معادل پرتو ايكس سالن انتظار بخش راديولوژي مراكز آموزشي - درماني و خصوصي شهر اردبيل انجام شد. روش بررسي : اين مطالعه توصيفي – تحليلي روي بخش‌هاي راديولوژي و سالن‌هاي انتظار چهار مركز آموزشي - درماني و سه مركز تخصصي راديولوژي - سونوگرافي شهر اردبيل در سال 1390 انجام شد. نمونه‌هاي انتخابي از نوع تصادفي بود. داده‌ها برحسب آهنگ دُز معادل توسط سروي متراطاقك يونيزان ديجيتال، مدل ??? شركت فلوك ساخت كشور هلند به‌دست آمد. دامنه ثبت دُز معادل پرتو براي اين مدل اطاقك يونيزان در محدوده 500-5/0 ميكروسيورت بر ساعت بود. صحت كار اين دُزيمتر بين 1/0 و 100 درصد از مقياس نشان داده شده توسط دستگاه و دقت كار اين دُزيمتر 1/0 ميكروسيورت بر ساعت بود. دُزيمتري در نقاط مختلف سالن انتظار مراكز پرتونگاري با درنظر گرفتن متغيرهايي از جمله نوع راديوگرافي، شرايط تابش، تعداد اكسپوز و مدت زمان انتظار براي انجام راديوگرافي انجام شد. براساس ميانگين مقادير ثبت شده از مجموع نقاط مورد مطالعه، آهنگ دُز معادل پرتو محاسبه گرديد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS-18 و آزمون Chi-Square تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها : كمترين مقدار آهنگ دُز به يك مركز تخصصي راديولوژي - سونوگرافي با مقدار 2/0 ميكروسيورت بر ساعت و براي هر راديوگرافي 0004/0±00275/0 ميكروسيورت بر ساعت تعلق داشت. بيشترين مقدار آهنگ دُز در سالن انتظار يكي از مراكز خصوصي راديولوژي-سونوگرافي با مقدار 4/0 ميكروسيورت بر ساعت و براي هر راديوگرافي 0006/0±016/0 ميكروسيورت بر ساعت تعيين شد. در مجموع از هفت مركز مورد مطالعه دو مركز آموزشي - درماني با ميانگين دُز معادل 25/0 ميكروسيورت بر ساعت در حد طبيعي (001/0P < ) و دو مركز آموزشي درماني ديگر همراه با سه مركز خصوصي ميانگين دُز معادل بالاتر از 3/0 ميكروسيورت بر ساعت ارزيابي شدند (0001/0P < ). نتيجه‌گيري : اين مطالعه نشان داد كه افزايش آهنگ دُز بالاتر از 3/0 ميكروسيورت بر ساعت مي‌تواند با حفاظ‌گذاري متناسب بخش‌ها و طول عمركاري دستگاه‌هاي بخش راديولوژي مرتبط باشد.

Background and Objective: The exposures related to the department of radiology can be considered as harmful agent for human. This study was done to assess the partial distribution of the equivalent dose in radiology waiting room in Ardabil, Iran. Materials and Methods: This descriptive analytical study was done in the radiology department and related waiting rooms of 4 teaching hospital and 3 private radiology sonography centers in Ardabil, Northwest of Iran, during 2011. The variables including type of radiography, the number and condition, staying duration in waiting room were considered for dosimetry. Data were analyzed using SPSS-18 and Chi-Square test. Results: The lowest radiation dose belong to one specialist radiology sonography center with 0.2±0.002 µS.h-1V, but for each radiography were determined to be 0.00275±0.004 µS.h-1V. The highest radiation dose belong to one specialist radiography sonography center with 0.4±0.045 µS.h-1V and for each radiography was 0.016±0.0006 µS.h-1V. Two teaching hospitals accompanied with three privates centers showed to have radiation dose-rate higher than 0.3 µS.h-1V (P < 0.05). Conclusion: This study showed that the increasing radiation-dose rate (higher than 0.3 µS.h-1V) in teaching hospitals and private centers can be related to either the unit life or inadepuate of radiological protective shield.