بررسي تنوع گونه اي پرندگان آبزي و كنارآبچر مهاجر زمستان گذران تالاب بين‌المللي گاوخوني در استان اصفهان

The Study of Spices Diversity of Migratory Wintering Waterfowl and Waders in Gavkhooni International Wetland in Isfahan Province

تالاب بين‌المللي گاوخوني با وسعتي در حدود 47000 هكتار در مختصات جغرافيايي َ45 ْ52 تا َ52 ْ52 طول شرقي و َ30 ْ30 تا َ08 ْ32 عرض شمالي در مركز ايران، در 140 كيلومتري جنوب شرقي اصفهان و در 30 كيلومتري شهر ورزنه واقع شده است. مقاله حاضر به منظور بررسي و تعيين جمعيت و تنوع گونه اي پرندگان آبزي و كنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب بين‌المللي گاوخوني و بر اساس يك دوره 11 ساله از سال 1379(2001) لغايت 1389(2011) ارايه شده است. در طول دوره 11 ساله مورد مطالعه، تعداد 1061 پرنده تالابي مركب از 18 گونه، 5 راسته و 9 تيره در تالاب بين‌المللي گاوخوني زمستان گذراني نموده اند. در اين مدت بيشترين تعداد پرنده متعلق به گونه فلامينگوي بزرگ (Phoenicopterus ruber) با 247 قطعه سرشماري شده بوده است. بر اساس نتايج اين تحقيق در بين تيره هاي آبزي و كنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب بين‌المللي گاوخوني بزرگترين و كوچكترين تيره به ترتيب متعلق به مرغابيان (Anatidae) و كاكاييان (Laridae) با 37/28 و 66/0 درصد فراواني به ترتيب بوده است. در دوره 11 ساله مورد مطالعه سال 1385 (2007) با تعداد 424 قطعه پرنده بيشترين و سال هاي 1384 (2006) و 1389 (2011) كه در اين تالاب پرنده اي مشاهده نشده كمترين تعداد پرنده سرشماري شده را به خود اختصاص داده اند. از سويي ديگر از نظر غناي گونه اي و تعداد گونه شناسايي شده سال هاي 1381 (2003) با تعداد 9 گونه شناسايي شده بيشترين تعداد و سال هاي 1384 (2006) و 1389 (2011) كه در اين تالاب پرنده اي مشاهده نشده كمترين تعداد گونه شناسايي شده را شامل شده اند. نتايج نشان داد بيشترين فراواني پرندگان زمستان-گذران از سال 1379(2002) لغايت 1389(2011) متعلق به تيره هاي كنارآبچر با 1/67 درصد فراواني و كمترين فراواني مربوط به تيره هاي آبزي با 9/32 درصد فراواني بوده است. با توجه به مقادير محاسبه شده شاخص هاي تنوع و يكنواختي گونه اي بيشترين ميزان تنوع زيستي پرندگان آبزي و كنارآبچر زمستان گذران در تالاب بين‌المللي گاوخوني مربوط به سال 1387(2009) و كمترين تنوع زيستي مربوط به سال هاي 1384 (2006) و 1389 (2011) كه در اين تالاب پرنده اي مشاهده نشده، بوده است (05/0 > P).

Gavkhooni international wetland with an area of 47000 hectares is located in 140 Km’s of southeast of Isfahan city, Isfahan province, in south of Iran. Its geographical positions are 52° 45´ to 52° 52´ E and 30° 30´ to 32° 08´ N. This paper presents data from an eleven-year (2001-2011) monitoring of migratory wintering waterfowl and waderʹs fauna population and species diversity in Gavkhooni international wetland. During an 11 periods from 2001 to 2011, 1061 wetland birds composed of 18 species from 5 orders and 9 families of the bird’s fauna of Iran were observed during the course of this study. The most common species counted was the greater flamingo (Phoenicopterus ruber) with 247 individuals. The results indicated that among families of migratory wintering waterfowl and waders in Gavkhooni international wetland the largest family was Anatidae with 28.37 percent abundance and the lowest was Laridae with 0.66 percent. From among the periods that this research took place, 2007 was recorded to have the highest population amounting to 424 individuals while 2006 and 2011 having no species. The period during 2003 with nine species scored the highest species richness. Results also indicated that this period the wader’s fauna and waterfowl’s fauna having %67.1 and %32.9 respectively have the highest and lowest abundances. Results further show that during 2009 period, highest whereas 2006 and 2011 periods had the lowest biodiversity of migratory wintering waterfowl and waderʹs fauna whereas the 2006 and 2011 periods had the lowest biodiversity (P < 0.05) in Gavkhooni international wetland.