مديريت سرمايه‌هاي فكري راهبرد نوين توسعه توان رقابتي صنعت فرش در هزاره سوم

Intellectual Capital: New Strategy to Gain Carpet Industry Competitive Advantage in 3rd Millennium

روند نزولي ميزان صادرات فرش دستبافت در سال هاي اخير و پيشي گرفتن كشورهاي چين و هند از ايران در ميزان صادرات، فكر اقتصاددانان زيادي را در حال حاضر به حل معضلات اين صنعت توانمند مشغول ساخته است. از مهمترين دلايل بروز اين مشكل مي توان به "عدم آشنايي تجار با فنون نوين تجارت الكترونيك و بازاريابي اينترنتي" و عدم ايجاد و بكارگيري پايگاه داده مشتري براي شناسايي نيازهاي آنان" اشاره نمود. اما از سويي ديگر بهره مندي از تجربه استادكاران ماهر در كنار انگيزه جوانان و بكارگيري طرح ها و نقش هاي اصيل ايراني، مزاياي رقابتي بالايي براي اين صنعت ايجاد كرده است. در اين پژوهش به بررسي وضعيت سرمايه هاي انساني، سازماني و رابطه اي و تاثير آنها بر مزيت رقابتي صنعت فرش كشور پرداخته خواهد شد. نتايج حاصل از بكارگيري آزمون همبستگي پيرسون، رابطه مثبت و معنادار تمامي ابعاد سرمايه فكري بر كسب مزيت رقابتي اين صنعت را تاييد نمود. در ادامه، نتايج حاصل از آزمون رگرسيون نيز تاثير مثبت و معنادار سرمايه فكري و ابعاد آن را بر كسب مزيت رقابتي صنعت فرش تاييد نمود. در اين ميان، سهم سرمايه انساني و رابطه اي بيش از سرمايه سازماني بود. با بارگيري آزمون ميانگين نيز مشخص شد كه صنعت فرش از لحاظ سرمايه انساني، رابطه اي و مزيت رقابتي در سطح مطلوبي قرار دارد. در انتها نيز با بكارگيري تكنيك تاپسيس فازي، 46 زيرمعيار سرمايه فكري و 28 معيار مزيت رقابتي رتبه بندي شدند كه درنهايت "ايجاد و كاربرد شبكه هاي اطلاعاتي درون سازماني"، "توانايي شناسايي نيازهاي مشتريان" و "ايجاد و كاربرد پايگاه داده مشتري" به عنوان مهمترين اجزاي سرمايه فكري برگزيده شدند. ضمن اينكه "قيمت هاي بازاري زير متوسط"، "هوشمندي بازار و پرسنل بسيار آموزش ديده، به عنوان مهترين عوامل مزيت رقابتي صنعت فرش انتخاب شدند. در انتها نيز پيشنهاداتي ارايه شد كه "آشنا كردن تجار با فنون بازاريابي بين المللي، صادرات و تجارت الكترونيك جهت حفظ سهم بازار"، "تمركز گسترده بر تحقيقات بازاريابي براي شناسايي هر چه بيشتر نيازها و سلايق مشتريان در هر منطقه جغرافيايي" و "توليد محصولاتي مطابق با نيازهاي آنان" را مي توان به عنوان مهمترين راهكارها جهت توسعه سهم بازار فرش دستباف در بازارهاي جهاني برشمرد.

After 20th century which was industrial economy century, the 21st century is information and knowledge era. In knowledge economy, intellectual capital is preferred as a new criteria in wealth creation compared to tangible assets. So in this era, intellectual capital has been the most important organization’s and industry’s weapon in international competition. The purpose of this article is studying the situation of human, organizational and relational capital in carpet industry. In the industry, human capital was surveyed in 2 dimensions: carpet makers and exporters which the carpet makers are full of competencies; but exporters have just a little information about internet marketing and e-commerce. The results of using Pearson test show the positive and meaningful relationship between intellectual capital dimensions with competitive advantage acquisition. Then by applying fuzzy topsis technique, intellectual capital 46 sub criterias and competitive advantage 28 sub criterias were categorized in which “create and use inter organizational information networks”, “ability in recognizing customers needs” and “create and use customers database” were selected as the most important intellectual capital indices, market intelligence and expert personnel were the most important indices among all competitive advantage criterias. Finally we can present some suggestions to hold carpet market share as: “Educating exporters with international marketing, export and e-commerce”, “applying information technology for marketing and advertisement” and “vast focus on market research to identify customer’s needs in every geographical area”.