واكاوي ريشه هاي بحران در كابينه هاي ايران (از انقلاب مشروطه تا كودتاي سوم اسفند)

Examine the roots of the crisis in the Cabinet of the Mashrute revolution in 1285 until 3rd of Esfand in 1299

پس از انقلاب مشروطه كابينه هايي كه روي كار آمدند به علل مختلف با مشكلات عديده اي مواجه بودند به گونه اي كه در طول 14 سال 51 كابينه و هر سه ماه يك كابينه ميانگين تغييرات طي اين دوره بوده كه وضعيت خوبي را در دولت هاي اوايل مشروطيت بيان نمي كند. علل داخلي و خارجي گوناگوني در اين بحران ها سهيم بودند. از نظر خارجي دخالت مستقيم و بي حد و مرز دولت هاي استعماري از جمله دخالت روسيه و انگليس در كليه امور داخلي ايران و تعيين نخست وزيران مورد نظرشان در جهت تامين منافع و خواسته هايشان كابينه ها را عملا به عنوان بخشي از ابزارهاي اعمال حاكميت استعمار در ايران بدل ساخته بود. با اين وجود بايد به عوامل داخلي نظير تجربه نخست حكومت مشروطه و پارلمان، خودمحوري‌هاي شخصي و خانوادگي، گروه‌گرايي، ترجيح منافع خصوصي بر منافع عمومي و نابساماني اشاره كرد. در نتيجه اقشار و گروه هاي مختلف نسبت به ساختار و عملكرد نظام مشروطه بدبين گرديده و بستر ذهني و عيني ظهور يك ديكتاتور فراهم آمد. سرانجام رضاخان با اتكا به عوامل داخلي و خارجي و تا حدودي توانايي فردي توانست جريان حوادث را به نفع خويش به پايان برساند. در اين مقاله سعي مي گردد علل و علايم بحران داخلي و خارجي در كابينه هاي ايران از انقلاب مشروطه 1285 ش تا كودتاي سوم اسفند 1299 هـ.ش مورد بررسي قرار گيرد. روش تحقيق توصيفي- تحليلي و بر اساس منابع كتابخانه اي و آرشيوي مي باشد.

Cabinets that have reigned after Mashrute revolution faced with several problems for different reasons, such that 51 cabinets have reigned during 14 years and one in 3 months were average changes of period that indicates no good situation in early Mashrute. Several internal and external factors played role in these crisises. From external point of view, direct and unlimited involvements of colonical governments including Russia and England in all the internal issues of Iran and determining their intended prim minister in order to fulfill their profits and wants, practically, made cabinets as part of instruments of colonial authorship in Iran. Nevertheless, it should be mentioned to the internal factors like the first experience of Mashrute and parliamentary authorship, personal and familian ego- centrism, groupism, preference of private advantages to the public and disturbance as aresult, different classes and groups became pessimistic toward structure and performance of Mashrute system and prepar objective and subjective substract for emergence of a dictator. Finally Rezakhan could end the event flow infavor of himself relying on internal and external factors and partially personal abilities. In this article, it is attempted to examine internal and external crisises in Iranian Cabinets since Mashrute revolution in 1285 solar calendar to coupdetat of 3rd of Esfand in 1299 of solar calendar.the methodology is descriptive – analytic and based on library and archive method.