بررسي علل و زمان احداث، نامگذاري، معماري و متروك شدن بناي تاريخي گور دختر

Goor Dokhtar Mausoleum: Reasons for & Time of Construction, Naming Reason, Archeological Style, & Reasons of Abandonment

استان بوشهر به دليل استراتژيكي و سوق الجيشي متاثر از قرار گرفتن در ساحل خليج فارس و توجه ويژه هخامنشيان به تجارت دريايي، در زمان هخامنشيان از اهميت فوق العاده اي برخوردار بود. با گسترش شبكه راه دريايي، حضور هخامنشيان در جبهه غربي منطقه پارس (بندر بوشهر كنوني) در حاشيه خليج فارس، بيش از پيش ضرورت پيدا نمود. همچنين همجواري اين استان با استان فارس و برخورداري از موهبت هاي سرشار طبيعي بر اهميت آن افزوده بود. وجود سه كاخ از دوره هخامنشي در پس كرانه هاي خليج فارس و به خصوص دشتستان و كشف آثار ديگري از آنها در جاي جاي استان بوشهر نمود بارزي از سيطره هخامنشيان بر خليج فارس مي باشد. يكي از آثار ارزشمند هخامنشي در منطقه پارس جنوبي و استان بوشهر بناي معروف به آرامگاه گور دختر مي باشد كه بسيار شببيه به آرمگاه كوروش در پاسارگاد است. از اين نوع معماري تنها در دو جاي ايران يكي در پاسارگاد و ديگري در منطقه بزپر دشتستان تا به حال شناخته شده است. اين مقاله كه با تركيبي از روش-هاي تحقيق «تحليل محتوا»، «مقايسه اي» و «ميداني» به انجام رسيده است، نشان مي دهد كه زمان احداث اين بناي ارزشمند حدود سده پنجم پيش از ميلاد مي باشد، نام آن احتمالا به معناي بكر و دست نيافتني براي نامحرمان بوده كه پس از حمله اعراب، نامگذاري شده، معماري آن به دلايل وجود سقف خرپشته ي ايلامي مي باشد و احتمالا علل متروك شدن آن تغيير شاهراه مواصلاتي بوده است.

During Achaemenian Period, Bushehr province enjoyed special significance owing to its strategic location on Persian Gulf coast and the exceptional attention Achaemenians paid to marine commerce. Being adjacent to Fars province and having abundant natural resources had made Bushehr province even more important. As marine courses developed, Achaemenians found it more necessary than before to be present at the western frontier of Pars area, where Bushehr port is located now. Existence of three palaces inland Persian Gulf – especially at Dashtestan – and many other works found at different parts of Bushehr province is a clear indication of Achaemenians’ ruling over Persian Gulf. One of the valuable Achaemenian historical works at Southern Pars region and Bushehr province is the monument known as Goor Dokhtar Mausoleum (literally meaning the girl’s tomb), which is structurally very similar to the Mausoleum of Cyrus the Great in Pasargadae. The only two places in Iran where this type of architecture is used are Pasargadae and Bozpar region in Dashtestan. Through content analysis, comparison, and field research, the present study shows that this valuable monument was constructed about 5 centuries B.C; its name – which was given to it after Arabs’ invasion – probably signifies its being untouched and inaccessible to the strangers. Moreover, considering its sharp roof, the structure is of Elamite architecture. Finally, the reason behind its abandonment might have been that the route of the main road changed.