جايگاه اجوبه هاي علماي بيرجند در مطالعات تاريخ محلي

The position of the Birjand’s scholars’ Ajvabeh in local history studies

چكيده در ميان آثار قلمي و تاليفات علماي بيرجند، رساله ها و كتبي با نام اجوبه به چشم مي خورد. اجوبه هاي علماي بيرجند، كه مشتمل بر سوالات شرعي، حقوقي، قضايي، اقتصادي و مباحث اجتماعي و هم چنين پاسخ هايي است كه علما به اين سوالات داده اند اين اجوبه ها از جنبه هاي گوناگون حايز اهميت مي باشند. علاوه بر اهميت اجوبه ها به عنوان ميراث فرهنگ ديني، اين گونه آثار در بردارنده ي اطلاعات تاريخي، اجتماعي و سياسي در خور توجهي هستند. در مقاله ي حاضر تلاش شده است براساس مطالعه ي كتابخانه اي و با اتكا به اسناد و نسخ خطي معتبر، سهم اجوبه هاي علماي منطقه در مطالعات تاريخ محلي مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد. در اين بررسي آخوند ملاعلي خراشادي، آخوند ملا محمدحسن هردنگي، شيخ محمدباقر آيتي گازاري كه هم داراي اجوبه بوده اند و هم از چهره هاي شاخص در ميان علما به لحاظ حل و فصل مسايل شرعي و شان اجتماعي مي باشند گزينش گرديده اند.

Abstract Between the written works and compiling of Birjand’s scholars, we can see some pamphlets and books with the titles of Ajvabeh. The Ajvabeh of Birjand’s scholars which include the questions of religious, legal, judicial, economical and social discussions and also replies which scholars have given to these questions are important from different aspects. Besides the importance of Ajvabeh as a heritage of religious culture, these kinds of works involve outstanding historical, sociological and political information. Regarding to the importance of the contents of these Ajvabeh, the present article on the base of library studies and in reliance to the valuable documents and handwritten manuscript has been searched to investigate and evaluate the portion of the scholars’ Ajvabeh of the region in the studies of local history. In this study Akund Mullah Ali Khorashadi, Akund Mullah Mohammad Hasan Herdangi, Sheikh Mohammad Bager Ayati Gazari has been selected which both have contained Ajvabeh and also are among distinguished persons between the scholars in the respect of solving and settling religious matters and sociological status.