ارزش‎هاي انساني دانشجويان ايراني: دور دوم (پس از يك دهه)

Human Values in Iranian Students: Second Round (After One Decade)

يك دهه پيش، در بررسي ساختار و محتواي ارزش‎هاي دانشجويان (دلخموش، 1384)، مواردي از انحراف از الگوي نظري (ارزش‎هاي بنيادي انساني؛ شوارتز، 1992، 2006) مشاهده شد. مطالعه حاضر، تغيير در ساختار ارزش‎هاي دانشجويان، در نزديك شدن به الگوي نظري را برحسب تاثيرهاي علّي شرايط اجتماعي‌ـ‌سياسي به‎ويژه تاثير فزاينده ارتباطات توده‎گير در طي يك دهه گذشته را تبيين مي‎كند. نمونه مورد مطالعه (400 دانشجو، به نسبت مساوي مرد و زن) با نسخه 40 مادّه‌اي «پرسشنامه تشبيهي ارزش» (شوارتز و ديگران، 2001) ارزيابي شد، و از خلال «تحليل‎ كوچك‎ترين فضا» روابط ساختار ارزشي مشخص گرديد و با مقايسه آن با ساختار نمونه پيشين و ساختار الگوي اصلي، شباهت‎ها و تفاوت‎هاي بينِ‎فرهنگي بازنمايي شد: 1) ارزش پيشرفت كه در مطالعه پيشين در ناحيه اصلي خود قرار نگرفته بود، در محل مورد انتظار ظاهر شد. اما، 2) يك تغيير جديد در ترتيب ارزش لذت‎جويي در آرايش چرخه‎اي ارزش‎ها مشاهده شد. و 3) همچون مطالعه پيشين مادّه‎هاي امنيت ملّي و نظم اجتماعي به ارزش‎ جهان‎شمولي‎نگري منتقل شدند. پژوهش حاضر نشان داد كه به‎رغم تاثيرپذيري ارزش‎هاي دانشجويان از فرايند نوسازي و همگرايي، گرايش به آرماني‎سازي معاني پاره‎اي از ارزش‎ها، همچنان پس از يك دهه حفظ شده است.

Around a decade ago, while studying the structure and content of human values in Iranian students (Delkhamoush, 2005), some deviations from the theoretical model of Schwartz’ Basic human values (1992, 2006) were identified. The present study aims to explain the alterations in structure of Iranian students’ values dealing with an approach to the original theoretical model in terms of causal effects of socio-political conditions, particularly the increasing impact of mass communication during last decade. 400 students (200 females, 200 males) completed the 40–item version of Portrait Values Questionnaire (PVQ-40, Schwartz et al., 2001) and using Smallest Space Analysis (SSA), value structure relations were determined. Compared with previous sample structure, as well as the original theoretical model, the following cross-cultural similarities and dissimilarities were recognized: 1) in spite of previous study, the achievement value appeared in its expected position, 2) a new alteration in the order of hedonism value, in regard to circular arrangement of values was observed, and 3) national security and social order items were transferred to universalism value as before. The study demonstrated that despite the impact of modernization and convergence process on the students’ values, tendency towards idealizing senses of certain values still remains.