الگويي براي تضمين كيفيت در نظام آموزش عالي ايران : ديدگاه اعضاي هييت علمي‌ كشاورزي و منابع طبيعي

Developing a Quality Assurance Model for Iranian Higher Education System: Agriculture and Natural Resources Faculty Members’ View Point

تجارب بين المللي نشان مي دهد كه يك الگوي جهانشمول تضمين كيفيت كه براي تمام كشورها كاربرد داشته باشد، وجود ندارد و هر كشوري با توجه به مختصات اجتماعي و فرهنگي خود الگوي تضمين كيفيت را طراحي و اجرا مي كند. با اين حال، يك سري مولفه و ابعاد به عنوان مخرج مشترك الگوهاي تضمين كيفيت قابل تشخيص است كه مي‌تواند سنگ بناي تدوين الگوي تضمين كيفيت نظام آموزش عالي هر كشوري قرار گيرد. در اين تحقيق با توجه به تجارب جهاني هشت بعد براي الگوهاي تضمين كيفيت منظور شده است كه عبارت اند از: نهاد تضمين كيفيت، نحوه مشاركت موسسات آموزش عالي در فرايند تضمين كيفيت، مبناي تعريف كيفيت، روشهاي ارزيابي، حوزه تاكيد يا تمركز، هدف(كاركرد)، گزارشدهي و فعاليته‌اي پيگيري. هدف اصلي تحقيق حاضر طراحي الگويي براي تضمين كيفيت در نظام آموزش عالي ايران از ديدگاه اعضاي هييت علمي بر اساس ابعاد هشت گانه ياد شده است. بر اساس نتايج حاصل از تحقيق، ايجاد كننده و اداره‌كننده ساختار تضمين كيفيت در سطح كشور بايد وزارت علوم، تحقيقات و فناوري باشد و نهادهاي مدني ضمن تعيين استانداردها (الزامات) در فرايند‌ ارزيابي بيروني مشاركت داشته باشند و در هر دانشگاه يك دفتر با داشتن واحدهايي در دانشكده ها به منظور تضمين كيفيت دروني تاسيس شود. علاوه بر اين، لازم است از رويه‌هاي داوطلبانه- تشويقي، مشاركتي و نرم به جاي رويه هاي كاملاً اجباري – تنبيهي، متمركز، قضاوتي و سخت استفاده شود تا فرهنگ كيفيت در آموزش عالي ايران رايج شود.

International experiences indicate that there is no general model for quality assurance. However, quality assurance practices have some common components in most countries. Based on the review of literature, these are eight elements which are common in most quality assurance practices. These elements are: agency, involvement, reference of quality indicators, assessment methods, focus, purpose (function), reporting and follow up activities. The aim of this research is to develope a quality assurance model based on these eight elments as, perceived by faculty members in agriculture department. The results show that ministry of Science, Research, and Technology should initiate a national agency of quality assurance and the NGOs should determine standards and involve in external assessment process. In addition, every university should establish its own bureau for quality assurance with units in its faculties. In the proposed quality assurance model, voluntary-evaluation, participatory and soft procedures rather than compulsory-penalizing, judgmental, centralized and hard ones are rewarding towards promoting the quality culture in higher education in Iran. Keywords: Quality Assurance, Quality Assessment, and Higher Education.