ارزيابي ريسك محيط‌زيستي تالاب‌ها با استفاده از روش‌هاي TOPSIS و EFMEA (مطالعه موردي : تالاب شيرين‏سو در استان همدان)

Environmental Risk Assessment of Wetlands Using TOPSIS and EFMEA (Case Study: Shirinsoo Wetland in Hamedan Province)

اين تحقيق به منظور شناسايي، رتبه بندي و ارزيابي ريسك هاي محيط زيستي تهديد كننده تالاب شيرين‏سو در استان همدان در سال 1391 به انجام رسيد. به اين منظور ابتدا ريسك هاي تهديد كننده تالاب براساس مطالعات پيشين، بازديد ميداني و مصاحبه با افراد بومي شناسايي گرديدند. از فرايند تحليل سلسله مراتبي و نرم افزار Expert choice براي تعيين احتمال وقوع هر ريسك استفاده گرديد. به منظور تعيين شدت و گستره آلودگي هر ريسك از روش تجزيه و تحليل حالات شكست استفاده شد. در نهايت تجزيه و تحليل ريسك ها با استفاده از روش تصميم گيري چندمعياره TOPSIS صورت پذيرفت. براساس نتايج بدست آمده فعاليت معدن سنگ بالا دست و رهاسازي پساب آن در منطقه، و آلودگي آب تالاب ناشي از فاضلاب‌هاي روستايي به عنوان مهمترين ريسك ها شناسايي شدند. پس از تعيين عدد اولويت ريسك، درجه مخاطره پذيري ريسك‌ها تعيين گرديد كه اولويت‌هاي مديريتي جهت كنترل ريسك‌ها را نشان مي‌دهد. مزيتTOPSIS در ارزيابي ريسك‌هاي محيط زيستي، رتبه‌بندي ريسك‌ها با استفاده از معيارهاي متفاوت است. با استفاده از اين روش در ارزيابي ريسك‌هاي محيط‏زيستي مي‌توان بي نهايت ريسك را بر اساس بي‌نهايت شاخص رتبه‌بندي كرد. دقت بالا و توانايي استفاده از نرم‌افزارهاي صفحه‌گسترده از ديگر مزاياي اين روش هستند.

This study aims to identifying, ranking and analyze the risks that threaten Shirinsoo wetland Hamedan province was done in 2012. Shirinsoo wetland is located in Hamedan province in 55 km Northwest of Kabodarahang County. In first step, risks based on previous studies, field visits and interviews with local people were identified.The Analytical Hierarchy Process and Expert choice software was used to determine the occurrence probability of each risk. To determine the severity and dispersion of pollution, the Environment Failure Mode and Effect Analysis (EFMEA) were used. Finally risk analysis was carried out using TOPSIS Multi Criteria Decision Making. Results shown that the risk of quarrying activities upstream and effluent release in the region and water pollution from sewage lagoon rural was identified as major risks. After determining the risk priority number by TOPSIS, risk levels were determines that shown the priorities of management to control the risks. The advantage of TOPSIS in environmental risk assessment is ranking of risk by deferent criteria. By using this method in environmental risk assessment, infinitely risk can be ranked based on the infinitely criteria. High accuracy and use of spreadsheet software are other advantages of this method