حروف اضافه دوگانه، توامان و تركيبات اضافي، در زبان‌هاي پهلوي‌ساساني و پارسي ميانه ترفاني

Double Prepositions, Circumpositions and Compound Prepositions in the Sassanian Pahlavi and Manichaean Middle Persian

با خارج شدن زبان‌هاي ايراني ميانه از ساختار تصريفي زبان‌هاي ايراني باستان، تغييراتي در آن‌ها روي داد تا عملكرد اجزاي ازميان‌رفته يا ضعيف‌شده اين زبان ها به نحوي توسط اجزايي ديگر جايگزين شود. از جمله اين تغييرات تقويت نقش حروف اضافه در كنار شكل گيري گونه هايي جديد از آن‌ها بود. ساختارهاي اضافي در دوره ميانه شامل گروهي اند كه مستقيماً از دوران باستان به ميانه رسيدند و نيز مجموعه اي ديگر كه در دوره ميانه و از تركيب حروف اضافه با يكديگر و يا با ديگر عناصر زباني، مانند اسم، صفت، قيد و يا حروف ربط شكل گرفتند. به اين طريق، در اين دوره تعيين نقش مقوله نام در جمله، كه پيشتر بر بنياد تغيير حالت‌هاي صرفي قرار داشت، تاحدزيادي توسط اين حروف مشخص شد. بررسي گونه هاي مختلف اين ساخت ها در كتيبه هاي پهلوي ساساني، كتاب هاي پهلوي زرتشتي و پارسي ميانه ترفاني موضوع اين مقاله است.

Transition of ancient Iranian languages from the inflectional to non-inflectional phase caused drastic changes in the structure of the Middle Iranian languages. To substitute the degeneration of nominal declensions, pre-/postpositions turned to active components of language to determine the grammatical role of the categories involved. So, in the Middle ranian languages there appeared two groups of pre-/postpositional structures: one which had directly evolved from the ancient Iranian languages and another one, a new collection, formed by the joining together of original pre-/postpositions and other linguistic elements such, as substantives, adjectives, adverbs and conjunctions. These new forms supported the existing cases. This article deals with the structure of double prepositions, circumpositions and compound prepositions in the Sassanian inscriptions, Book Pahlavi and Manichaean Middle Persian.