كاربرد مدل BASNEF در ارزيابي فعاليت فيزيكي منظم دختران دبيرستاني شهر همدان

Applying BASNEF Model for Predicting Regular Physical Activity of Female High School Students in Hamadan: A Cross- Sectional Theory Based Study

زمينه و هدف: فعاليت بدني قسمت مهمي از سبك زندگي سالم است كه عامل مهمي براي سلامتي در همه سنين محسوب مي‌گردد. هدف اين مطالعه تعيين عوامل موثر بر فعاليت جسماني منظم در دانش آموزان دختر دبيرستاني شهر همدان با استفاده از مدل"بزنف" بود. روش بررسي: در اين پژوهش مقطعي 622 دانش آموز دختر به روش نمونه‌گيري خوشه اي تصادفي از شش دبيرستان داوطلبانه وارد مطالعه شدند .ابزار جمع آوري داده‌ها شامل پرسشنامه دموگرافيك، فعاليت بدني بين المللي و سازه‌هاي مدل بزنف بود كه به روش خودگزارشي تكميل گرديد. روايي و پايايي پرسشنامه با استفاده از پانل متخصصين و آلفا كرونباخ تعيين شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي كاي دو،آناليز واريانس، تي مستقل و ضريب همبستگي انجام شد. يافته ها: 2/46 درصد دانش آموزان فعاليت بدني سبك، 28 درصد فعاليت بدني متوسط و 8/25 درصد فعاليت بدني شديد داشتند. بين متغيرهاي، پايه تحصيلي، تحصيلات مادر، سابقه‌ي فعاليت جسماني با فعاليت بدني دانش آموزان رابطه وجود داشت (05/0P < ). نگرش نسبت به رفتار، قصد رفتاري و عوامل قادر ساز با فعاليت بدني رابطه داشتند (01/0P=). هنجارهاي انتزاعي از طريق قصد رفتاري بر فعاليت فيزيكي موثر بودند (0001/0P < ). نتيجه‌گيري: ميزان پايين فعاليت بدني دانش آموزان دختر در همدان ضرورت طراحي و اجراي مداخلات مبتني بر مدل‌ها و تيوري‌هاي تغيير رفتار را براي ارتقا و حفظ فعاليت بدني منظم مطرح مي نمايد. واژگان كليد‌ي: فعاليت فيزيكي، بزنف، نوجوانان، قصد، رفتار

Background and Objective: Physical activity is an important part of a healthy lifestyle and active lifestyle is known as an important factor for health in all ages. The aim of this study was to determine the factors that influence regular physical activity of female high school students in Hamadan using BASNEF model. Materials and Methods: In this cross-sectional study, while using cluster random sampling method, 622 female students from six high schools were voluntarily entered into the study. A demographic questionnaire, IPAQ and constructs of BASNEF model were used to collect the data. Validity and reliability of scales were assessed with a panel of experts and Cronbachʹs alpha. To analyze the data, Chi-square, ANOVA, T-test and correlation were used. Results: 46.2% of the students had low physical activity, 28 percent of them had moderate and 25.8 % had severe physical activity. Grade of education, level of mother’s education and previous physical activity had significant correlation with student’s physical activity (p < 0.05). The attitude toward behavior, behavioral intentions and enabling factors statistically associated with physical activity status (p = 0.01). Subjective norms were effective on physical activity via behavioral intention (p < 0.001). Conclusion: Low rate of female students’ physical activity in Hamadan calls for an intervention based on models and theories of behavior change to promote and maintain physical activity. Keywords: Motor activity, BASNEF, Adolescent, Intention, Behavior