امكان‌سنجي تبديل ايران به منطقه آزاد انرژي با استفاده از فرايند تحليل سلسله‌مراتبي(AHP)

Turning Iran into a Energy Free Economic Zone: A Feasibility Study Utilizing Analytical Hierarchy Process (AHP)

اهميت روزافزون انرژي‌هاي هيدروكربوري در دنياي امروز و مزيت‌هاي ژيوپليتيك و ژيواكونوميك ايران، امكان تبديل ايران به منطقه آزاد انرژي را فراهم كرده است. منظور از منطقه آزاد انرژي، ايجاد شرايط سهل و حذف مقررات دست‌وپاگير براي سرمايه‌گذاري در طيف وسيعي از فعاليت‌هاي مرتبط با انرژي همچون اكتشاف، استخراج، پالايش، پتروشيمي نفت و گاز، ايجاد بازار مبادله، انتقال نفت و گاز به بازارهاي مصرف، توليد انرژي‌هاي ثانويه و غيره در تماميت قلمرو رسمي جمهوري اسلامي ايران است. در اين پژوهش امكان‌سنجي تبديل ايران به منطقه آزاد انرژي از طريق مقايسه شاخص‌هاي مهم و موثر در ايجاد منطقه آزاد انرژي ميان ايران و رقباي اصلي آن در اين حوزه صورت خواهد پذيرفت. شاخص‌هاي مورد اشاره از مباني تيوريك مناطق آزاد و مطالعات تجربي انجام‌شده در اين مورد استخراج مي‌‌شوند. امكان‌سنجي و تعيين جايگاه و وضعيت ايران براي ايجاد منطقه آزاد انرژي با استفاده از روش تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) انجام خواهد شد. نتايج حاصل از اين پژوهش بيانگر اين مسيله است كه ايران براي تبديل شدن به منطقه آزاد انرژي داراي مزيت نسبي است و در اين مورد برترين كشور دنياست. تحقق اين مهم مي‌تواند منافع اقتصادي، سياسي و امنيتي فراواني براي ايران به‌همراه داشته باشد.

The increasing global importance of hydrocarbon energies together with the geo-political and geo-economic advantages of Iran has provided the possibility of turning Iran into an Energy Free Economic Zone (EFEZ). Such a EFEZ is characterized by: facilitated investment conditions and comfortable regulations for investing in a wide-range of activities related to energy. These include: (1) Exploration of Oil & Gas, (2) Extraction of Oil & Gas (3) Refinement (4) Production of Petrochemicals, (5) Exchange Market Activities (6) Transportation of Oil & Gas to Consumption Markets, and (7) Production of Secondary Energies. Turning Iran into an EFEZ leads to an enhancement of country’s national power and reinforcement of Iran’s status internationally. Results suggest that Iran has significant relative advantages for turning into EFEZ compared to all its neighboring countries. This transformation shall bring several economic, political and security benefits to Iran.