جستاري نظري پيرامون نسبت دين و رسانه از دين رسانه‏اي تا رسانه ديني

A Theoretical Investigation about the Relationship between Religion and the Media: from Media Religion to Religious Media

در اين پژوهش نويسنده به دنبال بررسي نسبت دين و رسانه مبتني بر دو مفهوم و اصطلاح «دين رسانه‏اي» يا «رسانه ديني» است. در همين زمينه، با تاملي نظري مي‏توان با نگاه تعامل‏گرايانه، دين را به‏مثابه يك نظام متكامل براي زندگي انسان در نظر گرفت كه هدف و غايت آن تامين سعادت اخروي و سامان‏بخشي به سلامت معنوي و مادي بشر است و نيز با تمايز بين سطوح روش، محتوا و هدف براي حوزه مذكور، ميان رسانه ديني و دين رسانه‏اي تمايز قايل شد. نتايج پژوهش حاكي از اين است كه دين رسانه‏اي نمايش مناسك و آيين‏هاي ديني مرتبط با مجراهاي ارتباطات سنتي در رسانه‏هاي مدرن مي‏باشد، اما رسانه ديني سه سطح موردنظر در حوزه دين به‏ويژه حيطه اهداف و غايات را مدنظر قرار مي‏دهد. توجه به اهداف و غايات دين نه‏تنها در فرايند توليد پيام و محتواي رسانه مهم تلقي مي‏شود، بلكه بايد در تمام سازوكارهاي حاكم بر رسانه جاري باشد.

This research seeks to investigate the relationship between religion and the media by focusing on two concepts "media religion" or "religious media". A theoretical reflection based on interactive view on this issue theoretically, shows that religion can be viewed as a perfect system of human life, which aims at achieving happiness in the hereafter and promoting the welfare of mansʹ spiritual and material life, and, distinguishing between the levels of methods, concept and purpose of the mentioned realm, religion differentiates between religious media and media-based religion. Research results show that media–based religion is a show of rites and religious beliefs related to the channels of traditional communications in modern media. But the religious media take three levels the realm of religion, especially purposes and ends. Attention to the purposes and ends of religion is not only considered important in the process of delivering the message and media coverage, but it should also be given to the stages of the mechanisms dominating the media.