بررسي و تحليل انواع زمان در دفتر اول، دوم و سوم مثنوي مولوي با رويكرد سبك‌شناسي رايانشي ـ پيكره اي

A Comparative Study on the Verb Tenses in Books 1, 2 and 3 of Masnavi: a Corpus- Computational Approach

مقاله حاضر با رويكرد سبك شناسي رايانشي- پيكره اي به بررسي توزيع فراواني و درصدي انواع زمان در دفتر اول، دوم و سوم مثنوي مي‌پردازد و بر اين فرضيه استوار است كه مي‌توان با استفاده از متغير زمان به ميزان واقع گرايي، سبك روايي و جنبه‌هايي از صداي دستوري در اين اثر دست يافت. مباني نظري و كاربردي اين نوشتار، تلفيقي از دستور نظام مند هليدي و دستور سنتي است. پيكره زباني آن شامل 16122 فعل در سه دفتر نخست مثنوي بوده كه بر اساس روش نمونه گيري سيستماتيك انتخاب شده و 16 متغير زمان در پيكره داده ها تحليل شده است. يافته ها نشان مي‌دهد در سه دفتر نخست مثنوي، زمان حال %63، گذشته %36 و آينده %5/0درصد افعال را به خود اختصاص داده است. اين يافته ها بيانگر اين نكات است كه مولانا در اشاره گري زماني فلسفه روانشناسي انسانگرايانه داشته كه به زندگي در اينجا و اكنون مي‌انديشد. همچنين وي از داستان ها و رويدادهاي گذشته نيز براي تبيين احوال افراد استفاده مي‌كند و سپس به پند و نصيحت مي‌پردازد كه سبك روايي نقل، نتيجه گيري و نصيحت را در مثنوي تاييد مي‌كند.

In the present article the frequency and percentage distribution of different verb tenses have been analyzed in books of 1, 2 and 3 of Masnavi. The hypothesis is that it is possible to identify the degree of realism, narrative stylistic and some aspects of grammatical voice by using the feature of tense. The theoretical framework is based on systematic functional grammar and traditional grammar. The corpus contains 16122 verbs which have been selected by systematic sampling in which 16 tenses have been analyzed. The statistical analysis shows that the present tense makes up 63%, the past tense 36%, and the future tense 5% of all. The findings indicate that Rumi enjoys a humanistic philosophy and that he thinks of living here and now on the time line. He uses the past stories and events to explain the dispositions of the people and then gives some pieces of advice that confirm his narrative style including narrating, concluding and advising.