منابع تاريخ نگاري ايران دردوران تيموريان

Iranian Historiographyʹʹs Sources in the Timurid Era

يكي از مسايل بسيارمهم درهر بخش از تاريخ، منابع مختلفي است كه در تاريخ نگاري هر دوره مورد استفاده قرار مي گيرند و يا به نوبه خود از منابع تاريخ نگاري آن دوران محسوب مي شوند. در دوران سلجوقيان حاكميت «انديشه ايرانشهري» برذهن مورخان ايراني، اولين تحول را در انديشه آنان به جاي گذارد. در دوران حكومت مغول- ايلخاني، مورخان به نگارش تواريخ جهاني پرداختند و دومين تحول مهم در انديشه اين قشر ايجاد گرديد. پس از تشكيل حكومت تيموريان، مورخان اين دوران سنت هاي تاريخي نگاري ايراني را به ارث بردند، با اين وجود تاريخ نگاري در اين دوران با اينكه از ويژگي هاي خاصي نيز برخوردار بود، سه مرحله را پشت سرگذاشت: دوران تيمور، شاهرخ و سلطان حسين بايقرا. در مقاله حاضربا توجه به اين مراحل سه گانه صرفا «منابع تاريخ نگاري ايران در دوران تيموريان» مورد بررسي قرارگرفته است و محور كليدي آن بررسي اجمالي منابع مختلف تاريخ نگاري در دوران موردنظر و نيز دريافت گرايش هاي متفاوت نويسندگان و مورخان اين دوران درنگارش مطالب است. بدين منظور تلاش گرديده تا با استفاده از منابع تاريخي و مطالعات نوين مربوط به اين دوره و با توجه به روش تحليلي- تاريخي به گردآوري وتدوين مطالب پرداخته شود.

The subject variety of historical sources- as literary, geographical and religious books– is the one of the most important issues in historiography. This different source which used in compilation of history in every period, step by step, became as the historical sources of this period. In the Seljuk era “Iranshahri thought” dominated the minds of Iranian historians, and it makes the first change in historiansʹ thought. During the Mughal-Ilkhanid’s era, historians began writing global histories, and as result, the second major change occurred in historical thought. After the Establishment of the Timurid rule, historians of this period inherited the traditions of the former Persian historians. Historiography of this period, despite the fact that certain features are- that addressing it requires a separate article- three steps behind: Timur, Shahrokh and Soltan Hosein Baygarʹs period. The key focus of this paper is a cursory examination of different historiography sources in Timurid era and understanding the different orientation of the authors and historians in writing this content. Therefore attempted to use the sources of modern historical studies of the period and the historical analysis and by considering the new methods, subjects and data were collected and compiled.