بررسي تاثير تغيير موقعيت سر، حول محور ساجيتال بر ميزان بزرگ‌نمايي تصوير پانوراميك در نواحي مختلف فكين نسبت به موقعيت نرمال

Influence of changing position around the sagittal plane on magnification of panoramic image in different areas of jaws relative to the normal position

چكيده مقدمه: عوامل متعددي مي‌تواند منجر به بدشكلي در تصاوير پانوراميك شود كه از آن جمله مي‌توان به موقعيت سر بيمار اشاره كرد. لذا هدف از اين مطالعه بررسي تاثير تغيير موقعيت در محور ساجيتال بر ميزان بزرگ‌نمايي در قسمت‌هاي مختلف فكين و مقايسه آن‌ها با حالت نرمال بود. مواد و روش‌ها: اين مطالعه آزمايشگاهي توصيفي، تحليلي، مقطعي بر روي 7 جمجمه خشك انسان انجام گرديد. جمجمه‌ها به‌‌وسيله شاخص اپك در نواحي مختلف دنداني در فواصل افقي و عمودي نشان‌دار شدند. هر جمجمه در مراحل مجزا به ‌ميزان 2-1، 4-2 و 6-4 درجه به سمت چپ چرخيده و انحراف داده شد و تصاوير پانوراميك در هر موقعيت تهيه گرديد. سپس بزرگ‌نمايي در هر ناحيه محاسبه و نتايج در نرم‌افزار SPSS نسخه 18 توسط آزمون T-test و ضريب توافق بينابيني آناليز شد (05/0 ? ?). يافته‌ها: در تغيير موقعيت سر حول محور ساجيتال بيش‌ترين تغييرات در ابعاد افقي مشاهده شد. تغييرات معني‌دار در درجات بالاتر از 4 مشاهده شد كه اين تغييرات در دندان‌هاي 3 تا 6 سمت چپ منديبل (p value ها به‌ترتيب 044/0، 005/0، 044/0 و 006/0) ديده شد. در دندان‌هاي 5 و 6 تغيير در درجات كم‌تر (بيش‌تر از 2 درجه) مشاهده گرديد. در چرخش جمجمه‌ها، تغييرات بيش‌تري در بعد عرضي مشاهده گرديد (در دندان‌هاي 2 تا 7 ماگزيلا p value ها به‌ترتيب 013/0،026/0، 011/0، 016/0، 007/0و 012/0، در دندان‌هاي 2 تا 6 منديبل p value ها به‌ترتيب 033/0، 002/0، 026/0، 017/0 و 052/0 بود). تغييرات معني‌دار در چرخش‌هاي بالاتر از 2 درجه و در سمتي كه تحت چرخش قرار گرفته بود (سمت چپ) مشاهده شد. نتيجه‌‌گيري: تغيير موقعيت سر (چرخش و انحراف) تا ميزان حداكثر 6 درجه حول محور ساجيتال باعث تغيير اندازه در ابعاد افقي مي‌شود كه از لحاظ باليني قابل اغماض مي‌باشد. كليد واژه‌ها: نگاره پانوراميك، بزرگ‌نمايي، موقعيت، محور ساجيتال

Abstract Introduction: Many factors may cause distortion of panoramic radiographs, of which patient’s head position can be mentioned. The aim of this study was to determine the effect of changing the head position in sagittal plane on magnification in different zones of the jaws and to compare it with the normal position. Materials and methods: In this in vitro descriptive-analytical and cross-sectional study seven human dry mandibles were used. The skulls were marked in different dental areas at specific horizontal and vertical distances by radiopaque markers. Panoramic radiographs were taken from each skull tilted and rotated 1?2, 2?4 and 4?6 degrees to left. Magnification in each area was calculated. Data were analyzed with SPSS 18, using t-test and ICC (? ? 0.05). Results: The results suggested that changing the position of head in the sagittal plane resulted in greatest changes in the horizontal dimension. The majority of statistically significant changes were observed in values higher than 4 degrees in the third to sixth left mandibular teeth (p values of 0.044, 0.005, 0.044 and 0.006, respectively). Changes in the second premolar and first molar were observed in lower degrees (higher than 2 degree). During tilting and rotation of skulls, the maximum changes were observed in horizontal plane from maxillary lateral incisors to second molars (with p values of 0.013, 0.026, 0.011, 0.016, 0.007 and 0.012, respectively) and in the mandibular lateral incisors to the first molars (with p values of 0.033, 0.002, 0.026, 0.017 and 0.052, respectively). Significant changes were observed in rotations higher than 2 degrees on the left side. Conclusion: Changing head position (rotation and tilting) to a maximum of 6 degrees around the sagittal plane will cause statistically significant changes in horizontal dimensions, but these changes are clinically negligible. Key words: Magnification, Panoramic radiographs, Position, Sagittal plane